Ειδήσεις για όλους

Πέτρινα γεφύρια: Μοναδικά αριστουργήματα της ελληνικής λαϊκής αρχιτεκτονικής

Ιωάννινα - Δεκ/10. Μοναδικά αριστουργήματα της ελληνικής λαϊκής αρχιτεκτονικής αποτελούν τα πέτρινα γεφύρια, που κοσμούν πολλές περιοχές του ελληνικού χώρου. Οι λαϊκοί μάστορες-δημιουργοί αξιοποιούσαν τους φυσικούς νόμους -άλλοτε συνειδητά και άλλοτε από ένστικτο- και συναρμολογούσαν μικρές αλλά γερές πέτρες, με μια ειδική τεχνική, για να δώσουν στο γεφύρι το κατάλληλο τοξοειδές σχήμα, μέσα στο κατακόρυφο επίπεδο, έτσι ώστε να αποφευχθεί η ανάπτυξη εφελκυστικών δυνάμεων και να μην ολισθαίνουν οι πέτρες. Αυτός ο κατασκευαστικός περιορισμός δεν οδήγησε σε πτώχευση την αισθητική των γεφυριών. Αντίθετα, η έντονη ποικιλομορφία στην αρχιτεκτονική σύνθεση των γεφυριών παραπέμπει στο μεράκι του μάστορα-κατασκευαστή. Τα παραπάνω στοιχεία περιλαμβάνονται -μεταξύ άλλων- σε μια ειδική έκδοση, που κάνει μια συνοπτική αναδρομή στην παγκόσμια γεφυροποιία και την οποία υπογράφει ο εκπαιδευτικός Γιώργος Γκράσσος. Στην έκδοση αυτή παρουσιάζονται μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά πέτρινα τοξωτά γεφύρια που υπάρχουν ή υπήρχαν σ' ολόκληρη την Ελλάδα, μελετάται και αναπαριστάται η διαδικασία κατασκευής τους, συστήνονται οι συνήθως ανώνυμοι κατασκευαστές τους, τα εργαλεία και η συνθηματική γλώσσα τους, ενώ παρατίθενται και αρκετά φύλλα εργασίας για μαθητές όλων των βαθμίδων. Αλλωστε, ο κύριος στόχος της έκδοσης, όπως σημειώνει ο ίδιος ο κ. Γκράσσος , είναι η ευαισθητοποίηση της μαθητικής κοινότητας, της κοινής γνώμης και των αρμόδιων φορέων που σχετίζονται με την προστασία όχι μόνο του φυσικού αλλά και του δομημένου περιβάλλοντος. Στην προβιομηχανική Ελλάδα, το κύριο δομικό υλικό ήταν η πέτρα και ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που απασχολούσαν τους κατοίκους- περισσότερο της ηπειρωτικής και λιγότερο της νησιωτικής υπαίθρου- ήταν η ασφαλής διέλευση των οδοιπόρων και των μεταφορικών μέσων τους πάνω από ποτάμια, ρέματα και χείμαρρους. Η μορφολογία του εδάφους έπαιζε τον πλέον καθοριστικό ρόλο. Ο πρωτομάστορας αναζητούσε ένα βραχώδες στένωμα του ποταμού, με γερούς βράχους στις όχθες, για να στηρίξει με ασφάλεια τα ακρόβαθρα. Οι πολύπειροι λαϊκοί γεφυροποιοί γνώριζαν ότι, όσο μικρότερη είναι η καμάρα τόσο πιο στέρεο το γεφύρι και τόσο μικρότερο το κόστος κατασκευής. Επομένως, η επιλογή της θέσης του γεφυριού ήταν σπουδαιότερη από τη χάραξη του δρόμου ή του μονοπατιού. Έτσι, πολλές φορές ήταν αναπόφευκτο, ο δρόμος να ακολουθεί την όχθη του ποταμού μέχρι να συναντήσει το γεφύρι. Συνήθως, η θέση ήταν από χρόνια προκαθορισμένη, δηλαδή εκεί που υπήρχε παλιότερα ένα ξύλινο ή άλλο, πέτρινο γεφύρι, που είχε γκρεμιστεί. Τα γεφύρια είναι διάσπαρτα σ' ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Μάλιστα, ορισμένες περιοχές, που ήταν οικονομικά ανεπτυγμένες, όπως αυτή των Ζαγοροχωρίων, είχαν το πιο πυκνό οδικό δίκτυο με πολλά γεφύρια.

<< Πίσω