 |
|
|  Σάββατο 7/9
Πρόσωπα
Ρόμπερτ Μουγκάμπε: από τον μύθο του ήρωα της ανεξαρτησίας στον τύραννο που κατέστρεψε το «κόσμημα της Αφρικής»
AFP,Reuters,AΠΕ-ΜΠΕ
Ο πρόεδρος Ρόμπερτ Μουγκάμπε ηγήθηκε της Ζιμπάμπουε με σιδηρά πυγμή επί 37 χρόνια, από την ανεξαρτησία της το 1980 μέχρι την ανατροπή του από τον στρατό και το κόμμα του τον Νοέμβριο 2017, περνώντας από τον μύθο του ήρωα του αντιαποικιακού, απελευθερωτικού αγώνα στην τότε Ροδεσία, του χαϊδεμένου παιδιού της Δύσης, στον στυγνό τύραννο, υπεύθυνο για την οικονομική κατάρρευση της χώρας του.
Γεννήθηκε το 1924 σε καθολική αποστολή στην Χαράρε και μορφώθηκε από ιησουίτες ιερείς. Εργάσθηκε ως δάσκαλος πριν βρεθεί στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Αφρικής στο Φορτ Χάρε, εκκολαπτήριο του αφρικανικού εθνικισμού.
Επιστρέφοντας το 1960 στην Ροδεσία ασχολήθηκε με την πολιτική και τέσσερα χρόνια μετά φυλακίσθηκε για μία δεκαετία επειδή αντιτάχθηκε στην εξουσία των λευκών. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, το γεγονός ότι δεν του επετράπη να παρευρεθεί στην κηδεία του μικρού του γιου που πέθανε από ελονοσία στην Γκάνα .... ενίσχυσε την σκληρότητά του.
Μετά την αποφυλάκισή του έφθασε στην κορυφή του Εθνικοαπελευθερωτικού Αφρικανικού Στρατού της Ζιμπάμπουε για να γίνει πρωθυπουργός και πρόεδρος μετά τον πόλεμο.
«Κληρονομήσατε ένα κόσμημα της Αφρικής. Μην το κηλιδώσετε», του είχε πει ο πρόεδρος της Τανζανίας Τζούλιους Νιερέρε στους εορτασμούς για την ανεξαρτησία της Ζιμπάμπουε στην Χαράρε.
Το 1980, ο Μουγκάμπε γίνεται δεκτός ως απελευθερωτής. Η «πολιτική της συμφιλίωσης» στο όνομα της ενότητας της χώρας του εξασφαλίζει την ευμένεια της Δύσης και όχι μόνον. Σύντομα όμως, το βαρύ του χέρι πέφτει επάνω στους πολιτικούς του αντιπάλους.
Η σφαγή του «Gukurahundi»
Η ενότητα των ανταρτών που είχαν πολεμήσει τους βρετανούς αποικιοκράτες δεν θα κρατήσει πολύ. Ηδη από το 1982, ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε διευθετεί τους λογαριασμούς του με τον μεγαλύτερο σύντροφό του στα όπλα, τον Τζόσουα Νκόμο.
Η 5η ταξιαρχία του στρατού της νέας Ζιμπάμπουε, με στρατιώτες που προέρχονται από την φυλή του Μουγκάμπε, τους shona, εκπαιδευμένη από την Βόρεια Κορέα, εξαπολύει επίθεση κατά των «αντιφρονούντων» της επαρχίας του Ματαμπέλελαντ.
Ξυλοδαρμοί, ομαδικές εκτελέσεις, συγκομιδή και χωριά καμένα, η επιχείρηση έμεινε στην ιστορία με το όνομα «Gukurahundi» που σημαίνει «η βροχή που σκορπίζει τα άχυρα πριν από την ανοιξιάτικη βροχή» και μετατράπηκε σε μαζική σφαγή.
Περί τους 20.000 πολίτες, κυρίως μέλη της φυλής ndebele, σκοτώνονται.
«Μην κλαίτε αν οι άνθρωποί σας σκοτώθηκαν...όταν άνδρες και γυναίκες τρέφουν τους αντιφρονούντες, τους ξετρυπώνουμε και τους σφάζουμε», είχε πει τότε ο Μουγκάμπε.
Το 2000, άνδρες οπλισμένοι με ματσέτες αρχίζουν να εισβάλλουν στα αγροκτήματα των λευκών αγροτών σε ολόκληρη την Ζιμπάμπουε.
Οι ομάδες αυτές, τρέφονται, μεταφέρονται και πληρώνονται από την κυβέρνηση Μουγκάμπε. Παρουσιάζονται ως βετεράνοι του πολέμου της ανεξαρτησίας, εγκαθίστανται στα αγροκτήματα και διώχνουν τους ιδιοκτήτες. Ορισμένοι τραυματίζονται, άλλοι σκοτώνονται.
Οι αγωγές των τελευταίων απορρίπτονται συστηματικά από τα δικαστήρια.
Ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε υπεραμύνεται των άγριων αυτών απαλλοτριώσεων και δηλώνει ότι γίνονται στο όνομα των δικαιωμάτων της μαύρης πλειοψηφίας.
Οι συνέπειες είναι τρομακτικές.
Λόγω της έλλειψης μέσων αλλά και τεχνογνωσίας από τους καταληψίες, τεράστιος αριθμός αγροκτημάτων εγκαταλείπεται και ερημώνει. Η συγκομιδή μειώνεται και η Ζιμπάμπουε, άλλοτε σιτοβολώνας της μαύρης Αφρικής, γνωρίζει τους πρώτους λιμούς.
|
|
|
|
ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!
|
Όλα τριγύρω
αλλάζουνε και όλα
στα ίδια μένουν...
ΛΕΕΙ μια λογική ότι, «μεγαλύτερη και από τη σοφία είναι η εμπειρία».
Διότι δεν πρέπει μόνο να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι με
την εξουσία «παίζουν» πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι εραστές (κατά μια
έννοια «νταβατζήδες» οι οποίοι και δεν επιτρέπουν σε άλλους να την
αγγίξουν), αλλά θα πρέπει να είναι κανείς και αρκετά έμπειρος ώστε να
την έχει ζήσει για χρόνια αυτήν την στενή σχέση μεταξύ των παραγόντων
- εραστών και της εξουσίας...
ΕΙΠΑ τις προάλλες να θυμηθώ τα παλιά και τα ρεπορτάζ της δεκαετίας του
80, πήρα το αμάξι και τον δρόμο για την Κάρλα, με μουντό καιρό και
πολύ αέρα για να παρακολουθήσω τα εγκαίνια της δημιουργίας της λίμνης,
σχεδόν έναν αιώνα από την αποξήρανσή της. Ιστορικό γεγονός λέω, δεν θα
το χάσω, ποιός ξέρει κάποιοι άλλοι απόγονοι της δικής μας εποχής
μπορεί να την ... αποξηράνουν πάλι, ψάχνοντας ίσως για λύσεις σε
θέματα διατροφικών αναγκών, ή ό,τι άλλο τέλος πάντων θα έχει ανάγκη ο
τόπος και εκείνη η γενιά.
ΕΙΔΑ λοιπόν στην Κάρλα, τι άλλο; νερά...πολλά νερά... Τις γνωστές
«μπάρες» της δεκαετίας του 90, να γίνονται ταμιευτήρες και δυο τρεις
ταμιευτήρες μαζί να σχηματίζουν σήμερα μια μικρή λίμνη. Τον
περιφερειάρχη να ομιλεί στο βήμα για την σπουδαιότητα του έργου, που
χρειάστηκε δεκαετίες να υλοποιηθεί (και την συμβολή βεβαίως πολλών
ανθρώπων της εξουσίας, της κεντρικής και της τοπικής). Είδα πλειάδα
ανθρώπων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, (ακόμα και της
...παραδιοίκησης) είδα σπουδαίους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
βοήθησαν στην επιτάχυνση εκταμίευσης των πόρων, να συμμετέχουν όλοι
στη γιορτή, κυρίως χειροκροτώντας ή φωτογραφιζόμενοι (ανα)μεταξύ τους,
για τον εμπλουτισμό του κοινωνικού βιογραφικού τους ενόψει ενδεχομένως
της όποιας εκλογικής αναμέτρησης...
ΜΠΡΟΣΤΑ από τους φωτογράφους, μια ομήγυρη «παραγόντων» με γύρισαν
δεκαετίες πίσω. Οι ίδιοι άνθρωποι τα ίδια πρόσωπα, πιο γερασμένα πλέον
από τον χρόνο, έπιαναν θέσεις απέναντι από τις κάμερες με μια μαεστρία
επαγγελματική, που απέκτησαν από την πολυετή ενασχολησή τους με τα
κοινά. Πάει λέω...Ή εγώ γέρασα και τους βλέπω όλους ίδιους, ή δεν
υπάρχουν νέοι στον τόπο αυτό να δώσουν άλλη ζωντάνια, άλλη προοπτική
σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη ακόμα και με την πολιτική
εκπροσώπηση. Δήμαρχοι δεκαετιών, παλιοί πρόεδροι κοινοτήτων, σύμβουλοι
σιτεμένοι από τον χρόνο, πολιτικοί και διευθυντές υπηρεσιών που
ξέχασαν να συνταξιοδοτηθούν, όλοι εκείνοι οι «πολιτευτές», αλλά και οι
πρωτοκλασάτοι κομματάνθρωποι - «ιδιαίτεροι» όλων των χώρων, που
...σταφίδωσε τα πρόσωπά τους ο χρόνος, «γυρολόγοι των εκδηλώσεων»
ιδίως των εγκαινίων (μετα φαγητού παρακαλώ), προσδοκώντας τουλάχιστον
δημοσιότητα, δεν λένε ακόμα να εγκαταλείψουν, να αποτραβηχτούν
παραχωρώντας τις θέσεις τους σε νέους ανθρώπους, ορεξάτους για
δουλειά, πιο δυνατούς να χαράξουν το μέλλον που άλωστε τους ανήκει...
ΔΕΝ είχε τελειώσει η τελετή των εγκαινίων εκεί στα παρακάρλια χωράφια
και μελαγχόλησα. Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Άραγε τι ζητούσα και
γω εκεί; Πάνε πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα από την πρώτη σύσκεψη που
είχα παρακολουθήσει τότε ως ρεπόρτερ της «Ελευθερίας» για την
δημιουργία της λίμνης αλλά και την (στα χαρτιά ακόμη) εκτροπή του
Αχελώου! Οι παλιοί «παράγοντες» πρέπει να κλείσουν τον κύκλο της ζωής
τους στα κοινά. Κρίμα όμως, γιατί από μόνοι τους δεν το κάνουν ποτέ οι
περισσότεροι. Η εξουσία είναι μια πλούσια ερωμένη, κρατά ομήρους τους
«τσιμπιμένους» μαζί της. Οι μόνοι που μπορούν να βάλουν τέλος σ´αυτές
τις σχέσεις είναι οι ψηφοφόροι. Κανείς άλλος...
|
|
Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Τσαντήλας
|
Αναλυτικά στη σελίδα "Θέματα" >>
|
 |
|
|
|
