 |
|
|  |  |  |  Το Αρχαίο Θέατρο των Φθιωτίδων Θηβών επανέρχεται... δριμύτερο
Βόλος
Ένα επαρχιακό θέατρο, με επιμελημένες όμως κατασκευές, χτισμένο σε μια λοφοπλαγιά δίπλα από το δυτικό τείχος της πόλης, κοντά στην αρχαία αγορά και σε θέση ιδανική, που εξασφάλιζε πολύ καλή ακουστική, λόγω της λίθινης εξ ολοκλήρου κατασκευής του, υπήρξε το αρχαίο θέατρο των Φθιωτίδων Θηβών, όπως διαπιστώνεται από τα πορίσματα έρευνας, που παρουσίασε η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλικών Σπουδών, Β. Αδρύμη- Σισμάνη, στο πλαίσιο εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο.
Το θέατρο-βάσει της ίδιας έρευνας- προσέφερε στους θεατές απεριόριστη θέα, αφενός στο περίφημο Κρόκιο Πεδίο και αφετέρου στον Παγασητικό Κόλπο, όπου υπήρχε και το λιμάνι των Φθ. Θηβών, η "ανθεμόεσσα", όπως την αποκαλεί ο Όμηρος.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ρωμαϊκή φάση του θεάτρου, αφενός επειδή συνδέεται με την παρουσία των Ρωμαίων στην περιοχή μας, αφετέρου επειδή είναι μια περίοδος που δεν μας είναι ακόμη αρκετά γνωστή.
O προσανατολισμός του θεάτρου με την εκλογή της θέσης ήταν δεδομένος με απόκλιση του άξονα της σκηνής από τον μαγνητικό βορρά κατά 90 μοίρες προς τα ανατολικά. Αυτή η επιλογή ήταν πολύ σημαντική, αφού, εξηγεί η αρχαιολόγος, «οι αλλαγές στον φωτισμό και κυρίως η κυριαρχία της σκιάς και του φωτός στην περιοχή της σκηνής και της ορχήστρας είχαν πολύ μεγάλη σημασία για την επιτυχία της αρχαίας παράστασης σ' ένα ανοιχτό ελληνιστικό θέατρο».
Με βάση τα ανασκαφικά δεδομένα και τα κινητά ευρήματα, μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο ότι το θέατρο -με μέγιστη χωρητικότητα 3.000 θεατών- θεμελιώθηκε στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. και ανακατασκευάστηκε στις αρχές του 3ου αι. μ.Χ., οπότε λειτούργησε ως αρένα όλο τον 3ο αι. μ.Χ., μάρτυρας της αισθητικής, της ευμάρειας και της δύναμης της "λαμπροτάτης πόλης" των Θηβών. Ύστερα εγκαταλείφθηκε, αφού μέχρι σήμερα στις επιχώσεις του θεάτρου δεν βρέθηκε κανένα εύρημα που να μπορεί να χρονολογηθεί αργότερα από το τέλος του 3ου αι. μ.Χ.
Η μετατροπή του σε αρένα ή αλλιώς ο εκμοντερνισμός του στον 3ο αι. μ.Χ. ήταν απαραίτητη, προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των Ρωμαίων, για τα δικά τους θεάματα, τα οποία αφορούσαν κυρίως σε αγώνες μονομάχων και θηριομαχίες, και πραγματοποιήθηκε την ίδια περίοδο, που και τα άλλα παλιά ελληνιστικά θέατρα της Θεσσαλίας μετατράπηκαν σε αρένες, όπως το θέατρο της Δημητριάδος, της Λάρισας, αλλά και στη Μακεδονία, όπως τα θέατρα της Μαρώνειας, της Θάσου και των Φιλίππων.
Ο χώρος που καταλαμβάνει το θέατρο, αλλά και η αρχαία πόλη των Φθιωτίδων Θηβών με τα τείχη της και τα νεκροταφεία της, αποτελεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της δημοτική έκταση και έκταση ιδιοκτησίας του ΥΠ.ΠΟ.Τ. και για την καλύτερη δυνατή προστασία του θεσπίστηκαν, το 2004, ζώνες απολύτου προστασίας Α και Β. Έτσι, το θέατρο αλλά και ολόκληρη η αρχαία πόλη των Φθ. Θηβών προστατεύονται από το ΥΠ.ΠΟ.Τ. και αποτελούν σήμερα επισκέψιμα μνημεία, ύστερα από συνεννόηση με την αρμόδια Εφορεία.
Το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Θεσσαλικών Σπουδών έχει εκπονήσει για το θέατρο αυτό ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με τίτλο "Θεατρικοί περίπατοι", για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση και είναι πρόθυμο να συνεργαστεί με τους εκπαιδευτικούς για να γνωρίσουν οι μαθητές το μνημείο. Η πρώτη οργανωμένη επίσκεψη έχει προγραμματιστεί για τις 11 Απριλίου, με τους μαθητές της 3ης τάξης του 1ου Γυμνασίου, που φέτος διδάσκονται Ευριπίδη.
Η πρόσβαση στο θέατρο γίνεται με δύο τρόπους. Ο ένας είναι αυτός που ισχύει σήμερα, από την Εθνική Οδό Βόλου - Αθηνών και εν συνεχεία δια της οδού που οδηγεί στην Ακρόπολη, διασχίζοντας την αρχαία πόλη φθάνει κανείς σήμερα και με αυτοκίνητο στην πίσω πλευρά του θεάτρου. Ο άλλος δρόμος είναι ένας δρόμος που συνδέει απ' ευθείας το μνημείο με την Εθνική Οδό.
Μία νέα διάνοιξη, που σημειώνεται με κόκκινο χρώμα, η οποία έγινε πρόχειρα, με υπόδειξή μας, από το ΓΕΑ το 1993, δεν ολοκληρώθηκε και έκτοτε εγκαταλείφθηκε. Κατά την άποψή μας, είναι ο ενδεδειγμένος δρόμος για πρόσβαση στο μνημείο, αφού ο δρόμος αυτός από το βόρειο τείχος καταλήγει στο πίσω μέρος της σκηνής του θεάτρου, όπου υπάρχει απαλλοτριωμένος χώρος, αρκετός και για μελλοντικά πάρκινγκ επισκεπτών. Χρειάζεται, όμως, να ολοκληρωθεί για να δοθεί για χρήση, αλλά και σ' αυτή την περίπτωση δεν απαιτούνται απαλλοτριώσεις.
Ζητούμενο, ωστόσο, σύμφωνα με την κ. Αδρύμη- Σισμάνη αποτελεί πρωταρχικά η εύρεση πόρων για τη συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας για το 2011, σε όλη την έκταση του κοίλου στο Κάτω θέατρο. Με το πέρας της Α΄φάσης θα επιτευχθεί μία ολοκληρωμένη εικόνα του θεάτρου.
Με αυτή τη μορφή θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την οργάνωση σύγχρονων δράσεων, που θα στηρίξουν την προβολή της τοπικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς και αναμφισβήτητα θα αποτελούσαν ένα σημαντικό πόλο για τις πολιτιστικές δραστηριότητες, τα εκπαιδευτικά και τα τουριστικά προγράμματα.
Στη συνέχεια, σε Β΄ φάση, προγραμματίζεται η πλήρης αποκάλυψη των δύο παρόδων, η πλήρης έρευνα όλων των φάσεων του σκηνικού οικοδομήματος, η πλήρης αποκάλυψη του επιθεάτρου (άνω θέατρο - διάζωμα), καθώς και η έρευνα του περιβάλλοντος χώρου του θεάτρου.
Στη συνέχεια της Α΄ φάσης, προέχει η εκπόνηση αρχιτεκτονικής μελέτης που θα περιλαμβάνει επιμέρους στάδια (τοπογραφική - φωτογραμμετρική αποτύπωση του μνημείου, αρχιτεκτονική τεκμηρίωση, δομική αποκατάσταση, κλπ, εργασίες που βλέπετε στη διαφάνεια).
Όταν ολοκληρωθούν οι ανασκαφικές εργασίες της Α΄φάσης, μαζί με τις απαραίτητες μελέτες, τότε θα είναι δυνατόν να υποβληθεί ο φάκελος της αναστήλωσης και πλήρους ανάδειξης του θεάτρου για χρηματοδότηση στο ΕΣΠΑ, μαζί με μια πρόταση για τη δημιουργία ενός δικτύου διαδρομών για τη σύνδεση του αρχαίου θεάτρου με τα άλλα ήδη ανασκαμμένα δημόσια κτίρια της πόλης των Φθιωτίδων Θηβών, όπως με την αρχαία αγορά, το ναό της Αθηνάς Πολιάδος, το Ασκληπιείο αλλά και με τα ίδια τα τείχη που σώζονται σε μήκος 8 χιλιομέτρων.
Όμως, όπως τονίστηκε στην εκδήλωση, όλα αυτά αξίζουν τον κόπο, αφού μεγάλο μέρος του οικοδομικού υλικού όλων των φάσεων βρίσκεται στη θέση του, διάσπαρτο στο χώρο του αρχαίου Θεάτρου ή -ένα μέρος- ενσωματωμένο σε κατασκευές μεταγενέστερης φάσης, και σε μερικές περιπτώσεις είναι σχετικά εύκολο να επανέλθει στη θέση του, αφού τα περισσότερα αρχιτεκτονικά μέλη, μπορούν να ταυτιστούν και να επανατοποθετηθούν. Τόσο τα εδώλια του κοίλου και οι κλίμακες ανόδου, όσο και η εξωτερική παρειά των αναλημματικών τοίχων των παρόδων κατασκευάστηκαν από ηφαιστειακό λίθο, όπως και το προσκήνιο, ενώ στο σκηνικό οικοδόμημα χρησιμοποιήθηκε και λευκό και πράσινο μάρμαρο, υλικά δηλαδή που δεν υφίστανται ποτέ αποσάθρωση. Επίσης, δεν έχει γίνει λιθοθηρία από το χώρο του θεάτρου και έτσι όλο αυτό το υλικό είναι διαθέσιμο για την μελλοντική αναστήλωση του μνημείου.
«Ελπίζουμε ότι στο μέλλον, αφού επιτευχθεί και η υλοποίηση της προτεινόμενης νέας πρόσβασης από την εθνική οδό Βόλου -Αθηνών, το θέατρο των Φθιωτίδων Θηβών θα είναι δυνατόν να συνεχίσει την αρχαία λειτουργία του με τον ίδιο τρόπο, φιλοξενώντας παραστάσεις αρχαίου δράματος και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, παραμένοντας έτσι ένα ζωντανό μνημείο στη φυσική του θέση, άμεσα συνδεδεμένο με το φυσικό του περιβάλλον που παραμένει ακόμη αλώβητο, γόνιμο πλέον και ενεργό στοιχείο της σύγχρονης πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι γνωστός εξάλλου ο διττός χαρακτήρας των αρχαίων θεάτρων που από τη μια πλευρά ψυχαγωγούσαν τους θεατές, ενώ από την άλλη, μέσω του διαλόγου, διαμόρφωναν τις βασικές αρχές της δημοκρατίας», καταλήγει η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλικών Σπουδών.
|
|
|
|
ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!
|
Όλα τριγύρω
αλλάζουνε και όλα
στα ίδια μένουν...
ΛΕΕΙ μια λογική ότι, «μεγαλύτερη και από τη σοφία είναι η εμπειρία».
Διότι δεν πρέπει μόνο να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι με
την εξουσία «παίζουν» πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι εραστές (κατά μια
έννοια «νταβατζήδες» οι οποίοι και δεν επιτρέπουν σε άλλους να την
αγγίξουν), αλλά θα πρέπει να είναι κανείς και αρκετά έμπειρος ώστε να
την έχει ζήσει για χρόνια αυτήν την στενή σχέση μεταξύ των παραγόντων
- εραστών και της εξουσίας...
ΕΙΠΑ τις προάλλες να θυμηθώ τα παλιά και τα ρεπορτάζ της δεκαετίας του
80, πήρα το αμάξι και τον δρόμο για την Κάρλα, με μουντό καιρό και
πολύ αέρα για να παρακολουθήσω τα εγκαίνια της δημιουργίας της λίμνης,
σχεδόν έναν αιώνα από την αποξήρανσή της. Ιστορικό γεγονός λέω, δεν θα
το χάσω, ποιός ξέρει κάποιοι άλλοι απόγονοι της δικής μας εποχής
μπορεί να την ... αποξηράνουν πάλι, ψάχνοντας ίσως για λύσεις σε
θέματα διατροφικών αναγκών, ή ό,τι άλλο τέλος πάντων θα έχει ανάγκη ο
τόπος και εκείνη η γενιά.
ΕΙΔΑ λοιπόν στην Κάρλα, τι άλλο; νερά...πολλά νερά... Τις γνωστές
«μπάρες» της δεκαετίας του 90, να γίνονται ταμιευτήρες και δυο τρεις
ταμιευτήρες μαζί να σχηματίζουν σήμερα μια μικρή λίμνη. Τον
περιφερειάρχη να ομιλεί στο βήμα για την σπουδαιότητα του έργου, που
χρειάστηκε δεκαετίες να υλοποιηθεί (και την συμβολή βεβαίως πολλών
ανθρώπων της εξουσίας, της κεντρικής και της τοπικής). Είδα πλειάδα
ανθρώπων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, (ακόμα και της
...παραδιοίκησης) είδα σπουδαίους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
βοήθησαν στην επιτάχυνση εκταμίευσης των πόρων, να συμμετέχουν όλοι
στη γιορτή, κυρίως χειροκροτώντας ή φωτογραφιζόμενοι (ανα)μεταξύ τους,
για τον εμπλουτισμό του κοινωνικού βιογραφικού τους ενόψει ενδεχομένως
της όποιας εκλογικής αναμέτρησης...
ΜΠΡΟΣΤΑ από τους φωτογράφους, μια ομήγυρη «παραγόντων» με γύρισαν
δεκαετίες πίσω. Οι ίδιοι άνθρωποι τα ίδια πρόσωπα, πιο γερασμένα πλέον
από τον χρόνο, έπιαναν θέσεις απέναντι από τις κάμερες με μια μαεστρία
επαγγελματική, που απέκτησαν από την πολυετή ενασχολησή τους με τα
κοινά. Πάει λέω...Ή εγώ γέρασα και τους βλέπω όλους ίδιους, ή δεν
υπάρχουν νέοι στον τόπο αυτό να δώσουν άλλη ζωντάνια, άλλη προοπτική
σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη ακόμα και με την πολιτική
εκπροσώπηση. Δήμαρχοι δεκαετιών, παλιοί πρόεδροι κοινοτήτων, σύμβουλοι
σιτεμένοι από τον χρόνο, πολιτικοί και διευθυντές υπηρεσιών που
ξέχασαν να συνταξιοδοτηθούν, όλοι εκείνοι οι «πολιτευτές», αλλά και οι
πρωτοκλασάτοι κομματάνθρωποι - «ιδιαίτεροι» όλων των χώρων, που
...σταφίδωσε τα πρόσωπά τους ο χρόνος, «γυρολόγοι των εκδηλώσεων»
ιδίως των εγκαινίων (μετα φαγητού παρακαλώ), προσδοκώντας τουλάχιστον
δημοσιότητα, δεν λένε ακόμα να εγκαταλείψουν, να αποτραβηχτούν
παραχωρώντας τις θέσεις τους σε νέους ανθρώπους, ορεξάτους για
δουλειά, πιο δυνατούς να χαράξουν το μέλλον που άλωστε τους ανήκει...
ΔΕΝ είχε τελειώσει η τελετή των εγκαινίων εκεί στα παρακάρλια χωράφια
και μελαγχόλησα. Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Άραγε τι ζητούσα και
γω εκεί; Πάνε πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα από την πρώτη σύσκεψη που
είχα παρακολουθήσει τότε ως ρεπόρτερ της «Ελευθερίας» για την
δημιουργία της λίμνης αλλά και την (στα χαρτιά ακόμη) εκτροπή του
Αχελώου! Οι παλιοί «παράγοντες» πρέπει να κλείσουν τον κύκλο της ζωής
τους στα κοινά. Κρίμα όμως, γιατί από μόνοι τους δεν το κάνουν ποτέ οι
περισσότεροι. Η εξουσία είναι μια πλούσια ερωμένη, κρατά ομήρους τους
«τσιμπιμένους» μαζί της. Οι μόνοι που μπορούν να βάλουν τέλος σ´αυτές
τις σχέσεις είναι οι ψηφοφόροι. Κανείς άλλος...
|
|
Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Τσαντήλας
|
Αναλυτικά στη σελίδα "Θέματα" >>
|
 |
|
|
|
