Πέντε εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο το κόσμο πεθαίνουν από το ενεργητικό κάπνισμα και άλλοι 600.000 μη καπνιστές χάνουν τη ζωή τους από παθητικό κάπνισμα. Ένα από τα βασικά στοιχεία της αντικαπνιστικής εκστρατείας είναι να ενθαρρυνθούν οι καπνιστές να σταματήσουν το κάπνισμα. Η κυκλοφορία των ηλεκτρονικών τσιγάρων στην αγορά τα τελευταία χρόνια, ως μέσο για την αποφυγή των βλαβερών επιπτώσεων του καπνίσματος, έχει προκαλέσει πολύ συζήτηση αλλά και ερωτηματικά.

Στο Διεθνές Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρίας που πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο, επιστήμονες από τη Γαλλία επισήμαναν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι το καλύτερο προϊόν αν προωθεί την διακοπή του καπνίσματος αλλά το χειρότερο αν προωθεί τη χρήση νικοτίνης μεταξύ μη καπνιστών.

Οι απόψεις σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο διίστανται. Άλλοι θεωρούν ότι σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της χρήσης του καπνού, ενώ άλλοι προαναγγέλλουν ότι συνιστά μια νέα απειλή για τη δημόσια υγεία.

Παρότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα αποτελούν μια εναλλακτική λύση και με τη χρήση τους μπορούν να αποφευχθούν οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος των συμβατικών τσιγάρων, δεν αποφεύγονται οι δυσμενείς επιπτώσεις της εθιστικής νικοτίνης. Η βραχυπρόθεσμη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν έχει δείξει να έχει τόσο μεγάλη επίδραση στην υγεία όσο η χρήση του καπνού, ωστόσο δεν είναι γνωστές ακόμη οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του στην υγεία.

Από τις μελέτες που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια του συνεδρίου προκύπτει ότι:

Πειράματα που έγιναν στην Αμερική σε ποντίκια σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις του ηλεκτρονικού τσιγάρου έδειξαν συσχέτιση της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου με το άσθμα και το εμφύσημα. Παρατηρήθηκε ότι η έκθεση ποντικών στις ουσίες του ηλεκτρονικού τσιγάρου προκάλεσε παθολογικές αντιδράσεις που οδήγησαν στην καταστροφή του ιστού των πνευμόνων και υπερ-αντιδραστικότητα των αεραγωγών.

Βρέθηκε ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα προκαλούν στα κύτταρα των πνευμόνων του ανθρώπου τις ίδιες αλλοιώσεις που προκαλούν και τα κανονικά τσιγάρα καθώς επηρεάζουν τους μεταβολίτες επιθηλιακών βρογχικών κυττάρων.

Έρευνα έδειξε ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την επιτυχή διακοπή του καπνίσματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας στη Γαλλία μέσα σε ένα χρόνο (το 2013) το 8% των καπνιστών (1,2 εκατομμύρια άνθρωποι) σταμάτησαν το κάπνισμα και άρχισαν το ηλεκτρονικό τσιγάρο.

Η θέση της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο φάνηκε ξεκάθαρα στη διάρκεια του Διεθνούς Συνεδρίου της στο Μόναχο όπου είχε απαγορεύσει τη χρήση τόσο του συμβατικού όσο και του ηλεκτρονικού τσιγάρου στους αίθριους χώρους του συνεδριακού κέντρου.

Επισήμως η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία συμφωνεί με την πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ο οποίος αντιτίθεται στη ανεξέλεγκτη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, και παράλληλα εκφράζει την άποψη ότι απαιτείται ένα ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο για τη την προστασία των παιδιών, των νέων και των μη-καπνιστών. Επιπλέον υποστηρίζει ότι υπάρχει σαφής ανάγκη να γίνουν ανεξάρτητες και διαφανείς έρευνες προκειμένου να ανακαλυφθούν τόσο τα δυνητικά οφέλη όσο και οι κίνδυνοι συγκρίνοντας τη χρήση του ηλεκτρονικού και του συμβατικού τσιγάρου.

Να σημειωθεί ότι η νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα προϊόντα του καπνού (2014), η οποία από το 2016 θα εφαρμοστεί υποχρεωτικά σε όλες τις χώρες της ΕΕ, θέτει νέους όρους στις ρυθμιστικές αρχές και εισάγει ορισμένες προφυλάξεις όσον αφορά τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Συγκεκριμένα τα ηλεκτρονικά τσιγάρα θα πρέπει να έχουν μέγιστη περιεκτικότητα νικοτίνης 2ml τα μιας χρήσης και 10ml για τα επαναγεμιζόμενα πολλών χρήσεων. Για μεγαλύτερες συγκεντρώσεις νικοτίνης θα πρέπει να υπάρχει έγκριση σε φαρμακευτικό πλαίσιο. Επίσης θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται μόνο υψηλής καθαρότητας προϊόντα στο υγρό στο οποίο περιέχεται η νικοτίνη. Επιπλέον οι συσκευασίες των ηλεκτρονικών τσιγάρων υποχρεωτικά θα φέρουν προειδοποιήσεις για την υγεία ενώ οι οδηγίες χρήσης θα περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τον εθισμό και την τοξικότητα της νικοτίνης καθώς επίσης κατάλογο όλων των ουσιών που περιέχονται στο προϊόν, την περιεκτικότητα σε νικοτίνη και δήλωση ευθύνης του παραγωγού για την ασφάλεια και την ποιότητα του προϊόντος. Επίσης οι παραγωγοί ηλεκτρονικών τσιγάρων θα υποχρεούνται στις χώρες τους να αναφέρουν κάθε χρόνο τον όγκο πωλήσεων του προϊόντος, τους τύπους των χρηστών, τις προτιμήσεις και τις τάσεις τους. Επιπλέον οι κανόνες που ισχύουν για τη διασυνοριακή διαφήμιση προϊόντων καπνού θα ισχύουν και για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Στην περίπτωση που απαγορευτεί η διάθεση συγκεκριμένων ηλεκτρονικών τσιγάρων σε τρεις χώρες και εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι εξουσιοδοτημένη να επεκτείνει την απαγόρευση σε όλες τις χώρες της ΕΕ, εφόσον αυτή είναι δικαιολογημένη και ανάλογη.

Αγγέλα Φωτοπούλου