 |
|
|  Tετάρτη 19/7
΄Αρθρο
Οι δημοσιογράφοι στην πυρά!
του Ζοάν Ιφναζέλ (*)
Πηγή Liberation
Στο έλεος της κριτικής τόσο της κοινής γνώμης όσο και των πολιτικών, οι επαγγελματίες της ενημέρωσης πρέπει να επανεφεύρουν ένα επάγγελμα που αλλάζει διαρκώς. Στην πραγματικότητα έχουν ήδη αρχίσει να το κάνουν.
Κάποτε, το επάγγελμα του δημοσιογράφου έχαιρε σεβασμού στη Γαλλία. Εδώ και χρόνια, όμως, θεωρείται ένα από τα χειρότερα. Μαζί με εκείνο του πολιτικού. Ισως γι'αυτόν τον λόγο οι πολιτικοί στρέφουν τον τελευταίο καιρό τα πυρά τους κατά των δημοσιογράφων. Και επιχειρούν να εμποδίσουν τη δουλειά τους. Το είδαμε στην προεκλογική εκστρατεία: συγκεντρώσεις που σκηνοθετούσαν και κινηματογραφούσαν ειδικά συνεργεία, απαγόρευση της κάλυψη εκδηλώσεων, πιέσεις. Αυτό δεν εμπόδισε όμως τον Τύπο να αποκαλύψει τις στενές σχέσεις που έχουν ορισμένοι πολιτικοί με το δημόσιο χρήμα.
Πιέσεις και προσβολές δεν δέχονται μόνο οι πολιτικοί συντάκτες. Οι κριτικοί κινηματογράφου, για παράδειγμα, έχουν συνηθίσει εδώ και πολύ καιρό να βρίσκονται ανάμεσα σε δυο πυρά: των σκηνοθετών και των θεατών. Μόνο οι πολεμικοί ανταποκριτές χαίρουν ακόμη κάποιας εκτίμησης, αλλά κι αυτοί πρέπει να προσέχουν να μην αντικρούουν το αφήγημα των συνωμοσιολόγων.
Αυτή είναι η κατάσταση την οποία ζούμε. Και το προκλητικό ερώτημα που θέτουμε είναι το εξής: «Πρέπει να κάψουμε τους δημοσιογράφους;» Ισως ναι. Υπάρχουν πολλοί λόγοι να επικρίνει κανείς αυτό το επάγγελμα. Η δυσπιστία είναι δικαιολογημένη, παρόλο που υπερβαίνει τα σύνορα της δημοσιογραφίας. Τα προβλήματα είναι γνωστά, άλλοτε υπαρκτά, άλλοτε διογκωμένα: απώλεια της ανεξαρτησίας, απουσία κοινωνικής και εθνικής «ποικιλίας», στενές σχέσεις με την εξουσία, αμφίβολη ηθική, απουσία πλουραλισμού. Μπορεί να προσθέσει κανείς την έλλειψη αποφασιστικότητας, σεμνότητας, περιέργειας. Οι δημοσιογράφοι έχουν διαπράξει σφάλματα και πολλές φορές άργησαν να τα αναγνωρίσουν. Τα μέσα ενημέρωσης, που δεν μπορούμε να τα βάζουμε όλα στο ίδιο σακί, δυσκολεύτηκαν να καταλάβουν την τεχνολογική επανάσταση και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα.
Όλα αυτά είναι σωστά, και περισσότερο από σωστά. Και πρέπει να αναγνωρίσω ότι κι εγώ, όπως πολλοί αναγνώστες, ακροατές ή τηλεθεατές, έχω συχνά αισθανθεί οργή για ορισμένους συναδέλφους μου. Πολλοί από αυτούς απεχθάνονται τη δημόσια αυτοκριτική και είναι πάντα έτοιμοι να ανάβουν φωτιές. Αλλά και η αυτοκριτική έχει τα όριά της.
Ας βάλουμε λοιπόν τα σπίρτα πίσω στο κουτί. Το επάγγελμα επαναπροσδιορίζεται και οι άνθρωποι που το ασκούν γνωρίζουν ότι πρέπει να κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη. Πρέπει να είμαστε όμως αισιόδοξοι. Γιατί οι περίοδοι των ρήξεων συνοδεύονται πάντα από αλλαγές. Οι Γάλλοι δεν είχαν ποτέ στο παρελθόν διαβάσει, δει, ακούσει τόσες πληροφορίες. Είναι τυχεροί: τόσο τα παραδοσιακά όσο και τα «νέα» μέσα τούς προσφέρουν σε μόνιμη βάση όλων των ειδών τα αφηγήματα, τις έρευνες, τις εικόνες, τους ήχους, τα σκίτσα. Η αφθονία και η εφευρετικότητα είναι απαραίτητα στοιχεία για την αποκατάσταση των δεσμών ανάμεσα στους αναγνώστες κι εκείνους που τους ενημερώνουν.
Οι νέες μορφές διανομής του περιεχομένου, με τους σχετικούς αλγορίθμους για την προσωποποίηση της πληροφόρησης, επιτάχυναν την πόλωση και τη διάδοση ψευδών ειδήσεων, ενώ επέτειναν την αδυναμία διεξαγωγής συζητήσεων. Η ιδέα της σύνδεσης της ενημέρωσης με τις ανάγκες των αναγνωστών είναι σωστή. Αλλά η προσαρμογή στους νέους κανόνες δεν αρκεί. Τα μέσα ενημέρωσης που αναπροσδιορίζονται σήμερα με επιτυχία και αποκαθιστούν τους δεσμούς τους με τους πολίτες είναι εκείνα που λύνουν τα προβλήματα ταυτότητάς τους. Μικρή σημασία έχει αν είναι αναλογικά ή ψηφιακά. Ποιοι είμαστε; Σε τι χρησιμεύουμε; Ποιες είναι οι μάχες μας, οι κανόνες μας, οι προτεραιότητές μας; Απευθυνόμαστε με επιτυχία στους αναγνώστες, τους ακροατές, τους τηλεθεατές τους οποίους θέλουμε να ενημερώσουμε;
Η απάντηση δεν είναι ενιαία. Ούτε μπορεί να δοθεί η διαβεβαίωση ότι το πράγμα θα λειτουργήσει. Στο κάτω-κάτω, τους δημοσιογράφους θέλουν να τους ρίξουν στην πυρά εδώ και 150 χρόνια. Φαίνεται ότι τόσο σε σας όσο και σε μας αρέσει να παίζουμε με τη φωτιά.
(*) Ο Ζοάν Ιφναζέλ είναι δημοσιογράφος της Liberation
|
|
|
|
ΤΟΠΟ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ!
|
Όλα τριγύρω
αλλάζουνε και όλα
στα ίδια μένουν...
ΛΕΕΙ μια λογική ότι, «μεγαλύτερη και από τη σοφία είναι η εμπειρία».
Διότι δεν πρέπει μόνο να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι με
την εξουσία «παίζουν» πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι εραστές (κατά μια
έννοια «νταβατζήδες» οι οποίοι και δεν επιτρέπουν σε άλλους να την
αγγίξουν), αλλά θα πρέπει να είναι κανείς και αρκετά έμπειρος ώστε να
την έχει ζήσει για χρόνια αυτήν την στενή σχέση μεταξύ των παραγόντων
- εραστών και της εξουσίας...
ΕΙΠΑ τις προάλλες να θυμηθώ τα παλιά και τα ρεπορτάζ της δεκαετίας του
80, πήρα το αμάξι και τον δρόμο για την Κάρλα, με μουντό καιρό και
πολύ αέρα για να παρακολουθήσω τα εγκαίνια της δημιουργίας της λίμνης,
σχεδόν έναν αιώνα από την αποξήρανσή της. Ιστορικό γεγονός λέω, δεν θα
το χάσω, ποιός ξέρει κάποιοι άλλοι απόγονοι της δικής μας εποχής
μπορεί να την ... αποξηράνουν πάλι, ψάχνοντας ίσως για λύσεις σε
θέματα διατροφικών αναγκών, ή ό,τι άλλο τέλος πάντων θα έχει ανάγκη ο
τόπος και εκείνη η γενιά.
ΕΙΔΑ λοιπόν στην Κάρλα, τι άλλο; νερά...πολλά νερά... Τις γνωστές
«μπάρες» της δεκαετίας του 90, να γίνονται ταμιευτήρες και δυο τρεις
ταμιευτήρες μαζί να σχηματίζουν σήμερα μια μικρή λίμνη. Τον
περιφερειάρχη να ομιλεί στο βήμα για την σπουδαιότητα του έργου, που
χρειάστηκε δεκαετίες να υλοποιηθεί (και την συμβολή βεβαίως πολλών
ανθρώπων της εξουσίας, της κεντρικής και της τοπικής). Είδα πλειάδα
ανθρώπων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, (ακόμα και της
...παραδιοίκησης) είδα σπουδαίους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
βοήθησαν στην επιτάχυνση εκταμίευσης των πόρων, να συμμετέχουν όλοι
στη γιορτή, κυρίως χειροκροτώντας ή φωτογραφιζόμενοι (ανα)μεταξύ τους,
για τον εμπλουτισμό του κοινωνικού βιογραφικού τους ενόψει ενδεχομένως
της όποιας εκλογικής αναμέτρησης...
ΜΠΡΟΣΤΑ από τους φωτογράφους, μια ομήγυρη «παραγόντων» με γύρισαν
δεκαετίες πίσω. Οι ίδιοι άνθρωποι τα ίδια πρόσωπα, πιο γερασμένα πλέον
από τον χρόνο, έπιαναν θέσεις απέναντι από τις κάμερες με μια μαεστρία
επαγγελματική, που απέκτησαν από την πολυετή ενασχολησή τους με τα
κοινά. Πάει λέω...Ή εγώ γέρασα και τους βλέπω όλους ίδιους, ή δεν
υπάρχουν νέοι στον τόπο αυτό να δώσουν άλλη ζωντάνια, άλλη προοπτική
σε ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη ακόμα και με την πολιτική
εκπροσώπηση. Δήμαρχοι δεκαετιών, παλιοί πρόεδροι κοινοτήτων, σύμβουλοι
σιτεμένοι από τον χρόνο, πολιτικοί και διευθυντές υπηρεσιών που
ξέχασαν να συνταξιοδοτηθούν, όλοι εκείνοι οι «πολιτευτές», αλλά και οι
πρωτοκλασάτοι κομματάνθρωποι - «ιδιαίτεροι» όλων των χώρων, που
...σταφίδωσε τα πρόσωπά τους ο χρόνος, «γυρολόγοι των εκδηλώσεων»
ιδίως των εγκαινίων (μετα φαγητού παρακαλώ), προσδοκώντας τουλάχιστον
δημοσιότητα, δεν λένε ακόμα να εγκαταλείψουν, να αποτραβηχτούν
παραχωρώντας τις θέσεις τους σε νέους ανθρώπους, ορεξάτους για
δουλειά, πιο δυνατούς να χαράξουν το μέλλον που άλωστε τους ανήκει...
ΔΕΝ είχε τελειώσει η τελετή των εγκαινίων εκεί στα παρακάρλια χωράφια
και μελαγχόλησα. Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Άραγε τι ζητούσα και
γω εκεί; Πάνε πάνω από τρεις δεκαετίες τώρα από την πρώτη σύσκεψη που
είχα παρακολουθήσει τότε ως ρεπόρτερ της «Ελευθερίας» για την
δημιουργία της λίμνης αλλά και την (στα χαρτιά ακόμη) εκτροπή του
Αχελώου! Οι παλιοί «παράγοντες» πρέπει να κλείσουν τον κύκλο της ζωής
τους στα κοινά. Κρίμα όμως, γιατί από μόνοι τους δεν το κάνουν ποτέ οι
περισσότεροι. Η εξουσία είναι μια πλούσια ερωμένη, κρατά ομήρους τους
«τσιμπιμένους» μαζί της. Οι μόνοι που μπορούν να βάλουν τέλος σ´αυτές
τις σχέσεις είναι οι ψηφοφόροι. Κανείς άλλος...
|
|
Γράφει ο Δημοσιογράφος Χρήστος Τσαντήλας
|
Αναλυτικά στη σελίδα "Θέματα" >>
|
 |
|
|
|
