Το Ίδρυμα της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής

Το Ίδρυμα της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής (Ριζάρειο Ίδρυμα) ιδρύθηκε το 1841 από τους Αδελφούς Μάνθο και Γεώργιο Ριζάρη και αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα ενεργά Εθνικά Κληροδοτήματα της χώρας μας.
Οι ιδρυτές του κατάγονταν από το Μονοδένδρι, ξενιτεύτηκαν από τα παιδικά τους χρόνια στη Ρωσία, όπου δημιούργησαν κολοσσιαία περιουσία από εμπορικές επιχειρήσεις, την οποία διέθεσαν εξ ολοκλήρου στο ελληνικό έθνος, μετά την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Προηγουμένως στήριξαν ενεργώς την Φιλική Εταιρεία και τον αγώνα της ελληνικής επαναστάσεως με μεγάλα χρηματικά ποσά κατά την περίοδο 1814-1824. Ο Μάνθος Ριζάρης μάλιστα υπήρξε από τα πρώτα μέλη της Φιλικής Εταιρείας και ήταν γνωστός στους Φιλικούς με το συνθηματικό όνομα "Πρόθυμος".

Το 1837 ο Γεώργιος Ριζάρης ήρθε στην Αθήνα και συνέταξε τη διαθήκη του, βάσει της οποίας πραγματοποιήθηκαν τα σχέδια των δύο αδελφών για την ίδρυση της ομώνυμης Εκκλησιαστικής Σχολής, η οποία στην εποχή της, μαζί με το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, τη Σχολή Ευελπίδων και το Αρσάκειο, αποτελούσαν τα μεγαλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας μας.

Σήμερα στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή λειτουργεί γενικό εκκλησιαστικό λύκειο (Α, Β & Γ τάξη),εκκλησιαστικό γυμνάσιο (2010-11: Β'&Γ' τάξη, 2011-12: Γ' τάξη) και εκκλησιαστικό Ι.Ε.Κ όπου παρέχονται ιερατικές σπουδές. Η Ρ.Ε.Σ. διαθέτει αξιόλογο εκπαιδευτικό προσωπικό, με πολύ θετική συμβολή στην κατάρτιση των μαθητών. Οι απόφοιτοι του λυκείου έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η σχολή στεγάζεται σε σύγχρονες και άνετες εγκαταστάσεις στο Χαλάνδρι, στις οποίες λειτουργεί Οικοτροφείο. Στους σπουδαστές παρέχεται δωρεάν σίτιση, ένδυση, στέγαση, εκπαιδευτικό υλικό, καθώς και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και παρακολούθηση. Αιτήσεις εγγραφής γίνονται δεκτές κάθε χρόνο από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο στη γραμματεία των εκπαιδευτηρίων.


Σύντομη περιγραφή στόχων

- Λειτουργία Εκκλησιαστικής Σχολής
- Επαναλειτουργία του οικοτροφείου των μαθητών του δημοτικού σχολείου στο Μονοδένδρι Ζαγορίου Ηπείρου.
- Ίδρυση και ανάπτυξη κέντρου χειροτεχνίας με οικοτροφείο και κέντρο μαθητείας και παραγωγής ειδών της παραδοσιακής ηπειρώτικης λαϊκής τέχνης.
- Επιδότηση των μαθητών και των καθηγητών του γυμνασίου και του λυκείου Τσεπέλοβου Ζαγορίου Ηπείρου.
- Συντήρηση και αξιοποίηση των πολιτιστικών μνημείων της περιοχής του Ζαγορίου Ηπείρου.

Ιστορικό - Προσφορά

Το Ίδρυμα της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής (Ριζάρειο Ίδρυμα) ιδρύθηκε το 1841 από τους Αδελφούς Μάνθο και Γεώργιο Ριζάρηκαι αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα ενεργά Εθνικά Κληροδοτήματα της χώρας μας.

Οι ιδρυτές του, οι οποίοι κατάγονταν από το Μονοδένδρι, Ζαγορίου του Νομού Ιωαννίνων ξενιτεύτηκαν από τα παιδικά τους χρόνια στην Ρωσία, όπου δημιούργησαν κολοσσιαία περιουσία από εμπορικές επιχειρήσεις, την οποία διέθεσαν εξ ολοκλήρου στο ελληνικό έθνος για την ανασυγκρότηση του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους.

Προηγουμένως στήριξαν ενεργώς την Φιλική Εταιρεία και τον αγώνα της ελληνικής επαναστάσεως με μεγάλα χρηματικά ποσά κατά την περίοδο 1814-1824. Ο Μάνθος Ριζάρης μάλιστα υπήρξε από τα πρώτα μέλη της Φιλικής Εταιρείας και ήταν γνωστός στους Φιλικούς με το συνθηματικό όνομα "Πρόθυμος".

Το 1837 ο Γεώργιος Ριζάρης ήρθε στην Αθήνα και συνέταξε την διαθήκη του, βάσει της οποίας πραγματοποιήθηκαν τα σχέδια των δύο αδελφών για την ίδρυση της ομώνυμης Εκκλησιαστικής Σχολής, η οποία στην εποχή της, μαζί με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, τη Σχολή Ευελπίδων και το Αρσάκειο, αποτελούσαν τα μεγαλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας μας.

Διοίκηση

Το ίδρυμα της Ρ.Ε.Σ. διοικείται από Πολυμελές δεκαμελές Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από εξέχοντα μέλη της ελληνικής κοινωνίας, τα οποία προσφέρουν τις υπηρεσίες τους χωρίς αμοιβή και από Τριμελές ή Διοικητικό Συμβούλιο συγκροτούμενου από μέλη του Πολυμελούς. Η σύνθεση του Τριμελούς εκάστης τριετίας αναδεικνύεται επί τη βάσει των διατάξεων της διαθήκης.

Ο ιδρυτής όρισε τα μέλη του Συμβουλίου να κατάγονται από τις εξής περιοχές :

α)Τέσσερις από την ιδιαιτέρα πατρίδα του το Ζαγόρι Ιωαννίνων,
β)Ένας από την περιοχή των Ιωαννίνων,
γ)Δύο από τη Σμύρνη,
δ)Ένας από τη Χίο,
ε)Ένας από τη Θεσσαλία και
στ) Ένας από την Κρήτη.
Όλα τα μέλη του Πολυμελούς Συμβουλίου είναι ισόβια.

Σήμερα το Πολυμελές Συμβούλιο της Ριζαρείου αποτελείται από τους παρακάτω Συμβούλους :

1. Κωνσταντίνος Δ. Φαφαλιός – Φιλόλογος (εκ Χίου)
2. Πέτρος Αναστ. Γέμτος - Ομότ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών (εκ Θεσσαλίας)
3. Νικόλαος Ηλ. Χούλης - Ομότ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών (εκ Σμύρνης)
4. Γεώργιος Στ. Ιωαννίδης - Μηχ/λόγος Μηχανικός (εκ Ζαγορίου)
5. Μιχαήλ Ζαχ. Κοπιδάκης - Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών (εκ Κρήτης)
6. Κωνσταντίνος Αθαν. Λιούμας - Δικηγόρος (εκ Ζαγορίου)
7. ¶δωνις Κυρ. Κύρου - Δημοσιογράφος – Ιστορικός (εκ Ζαγορίου)
8. Χρήστος Βασ. Μασσαλάς - Ομοτ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (εξ Ιωαννίνων)
9. Γεώργιος Κων/νου Ματσόπουλος - Επίκ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. Ηλεκτρολόγος – Μηχανικός (εκ Ζαγορίου)
10. Παναγιώτης Γεωργ. Τσακίρης - Εκπαιδευτικός (εκ Σμύρνης)
Εκκλησιαστική Σχολή

Η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή (Ρ.Ε.Σ.) άρχισε τη λειτουργία της το 1844.Από της ιδρύσεώς της στεγαζόταν στα κτήρια του μεγάλου οικοπέδου της οδού Βασιλίσσης Σοφίας και από τη σχολική περίοδο 1960-61 στις εγκαταστάσεις που ανηγέρθησαν στο κτήμα της Ριζαρείου στο Χαλάνδρι. Από το 1894 μέχρι το 1908 διευθυντής της σχολής υπήρξε ο ¶γιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως.

Σήμερα λειτουργεί γενικό εκκλησιαστικό λύκειο (Α,Β & Γ τάξη), εκκλησιαστικό γυμνάσιο (σχολ.έτος 2010-11: Β & Γ τάξη, σχολ.έτος 2011-12: Γ' τάξη) και εκκλησιαστικό Ι.Ε.Κ με διάρκεια φοίτησης δύο εξαμήνων.

Η Ρ.Ε.Σ. διαθέτει αξιόλογο εκπαιδευτικό προσωπικό με πολύ θετική συμβολή στην κατάρτιση των μαθητών.
Οι απόφοιτοι του γενικού εκκλησιαστικού λυκείου έχουν την δυνατότητα πρόσβασης στη τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως όλοι οι απόφοιτοι των γενικών λυκείων της χώρας.

Η Σχολή στεγάζεται σε σύγχρονες και άνετες εγκαταστάσεις σε ευχάριστο κ υγιές φυσικό περιβάλλον στο Χαλάνδρι, εντός των οποίων λειτουργεί και Οικοτροφείο για τους μαθητές του λυκείου.
Στους οικοτρόφους παρέχεται δωρεάν σίτιση, ένδυση, στέγαση, εκπαιδευτικό υλικό, καθώς και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.


Παροχές

Η ΡΙΖΑΡΕΙΟΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ

- Θαυμάσιο, ευχάριστο, υγιές φυσικό περιβάλλον 70 στρεμμάτων.
- ¶νετες, σύγχρονες κτιριακές και αθλητικές εγκαταστήσεις.
- Υψηλής στάθμης εκπαίδευση.
- ¶ριστα καταρτισμένο και έμπειρο διδακτικό προσωπικό.
- Πλούσια βιβλιοθήκη και άρτια εξοπλισμένη αίθουσα Η/Υ.
- ¶μεση και ουσιαστική συνεργασία γονέα - καθηγητή - μαθητή.
- Πλούσιο πρόγραμμα άθλησης, εκδρομών και ψυχαγωγίας.

ΣΑΣ ΠΑΡΕΧΕΙ ΕΠΙΣΗΣ ΔΩΡΕΑΝ

- Ξένες Γλώσσες, Πληροφορική, Αγιογραφία και Βυζαντινή Μουσική.
- Συστηματική ενισχυτική διδασκαλία.
- Διαμονή (προαιρετικά), διατροφή, ένδυση, ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη.

Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο

Το Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο είναι θεωρητικής και τεχνολογικής κατεύθυνσης, με ειδικά θεολογικά μαθήματα.

- ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Όλοι οι μαθητές είναι υπότροφοι (εσωτερικοί ή εξωτερικοί).
Οι υποψήφιοι του λυκείου πρέπει να είναι κάτοχοι τίτλου σπουδών Γυμνασίου, ή ισότιμου της ημεδαπής ή της αλλοδαπής.
Οι μαθητές επιλέγονται κατόπιν προφορικής συνέντευξης.

- ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΣΕ ΑΝΩΤΑΤΕΣ ΣΧΟΛΕΣ

Εισαγωγή σε Πανεπιστήμια, TEΙ & Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες.

Εγγραφή στο ομώνυμο ΕΙΕΚ.

Εκκλησιαστικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης

Στους σπουδαστές του Ε.Ι.Ε.Κ παρέχεται δωρεάν φοίτηση δύο εξαμήνων (με πιθανότητα να αυξηθούν σε τέσσερα εξάμηνα με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας).

- Διδασκαλία από καταξιωμένους Πανεπιστημιακούς Καθηγητές.
- Στο Ε.Ι.Ε.Κ μπορούν να εγγραφούν οι κάτοχοι απολυτηρίου όλων των τύπων λυκείων (Γ.Ε.Λ, Ε.Π.Λ, Τ.Ε.Λ, εκκλησιαστικού λυκείου κλπ.), ή άλλου ισότιμου σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης,καθώς και κάτοχοι πτυχίου Β' κύκλου Τ.Ε.Ε.
- Το Ε.Ι.Ε.Κ ακολουθεί το πρόγραμμα εκκλησιαστικης κατάρτισης του Ν.3432/2006
- Πρόγραμμα υποτροφιών στους σπουδαστές για πτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές εντός και εκτός Ελλάδας.

Προσφερόμενη ειδικότητα:

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ και ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (του προγράμματος εκκλησιαστικής κατάρτισης του Ν. 3432/2006).

Σκοπός του προγράμματος «Εκκλησιαστική και πολιτιστική Κατάρτιση»:

Το σύνολο των βασικών μαθημάτων, πέρα από τα μαθήματα των αγγλικών και της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών, περιλαμβάνει μαθήματα που αφορούν στην εμπέδωση των λειτουργικών και ποιμαντικών απαιτήσεων των καταρτιζομένων για το ιερατικό λειτούργημα αλλά και στην απόκτηση βασικών θεολογικών και ποιμαντικών γνώσεων.

Μια πρώτη δέσμη μαθημάτων περιλαμβάνει μαθήματα λειτουργικής και εκκλησιαστικής κατάρτισης. Έτσι, διδάσκονται μαθήματα σχετικά με τη λατρεία, την ομιλητική, την εκκλησιαστική μουσική, τις εκκλησιαστικές τέχνες, την οργάνωση και οικονομική διαχείριση των Μητροπόλεων και των Ενοριών αλλά και την ποιμαντική επικοινωνία και τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Η πρακτική αυτή κατάρτιση των εκπαιδευομένων πλαισιώνεται από μια δεύτερη δέσμη θεολογικών μαθημάτων η οποία παρέχει τη θεωρητική πληρότητα της κατάρτισης με μαθήματα όπως η Δομή και οργάνωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η Εισαγωγή στην Αγία Γραφή, η Δογματική Θεολογία, ο Διαχριστιανικός και Διαθρησκειακός Διάλογος και η Αγιολογία.

Και οι δύο δέσμες μαθημάτων από κοινού στοχεύουν στην προετοιμασία καταρτισμένων στελεχών που μπορούν να ενταχθούν στον εφημεριακό κλήρο ή να στελεχώσουν το διοικητικό και ποιμαντικό έργο των Ι. Μητροπόλεων και των Ενοριών.

Το σύνολο των μαθημάτων εξειδίκευσης έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε οι σπουδαστές να εφοδιάζονται με συγκεκριμένες και απαραίτητες πρακτικές γνώσεις του ιερατικού λειτουργήματος αλλά και του στελέχους του διοικητικού και ποιμαντικού έργου των Ι. Μητροπόλεων και των Ενοριών. Με αυτόν τον τρόπο θα αναπτύξουν σταδιακά τις ενδεδειγμένες δεξιότητες που θα τους καταστήσουν έτοιμους και ικανούς για την ένταξη στον εφημεριακό κλήρο και την στελέχωση του διοικητικού και ποιμαντικού έργου των Ι. Μητροπόλεων.

ΑΙΤΗΣΗ & ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ:

'Ολον τον χρόνο, καθημερινά τις εργάσιμες μέρες, 9.00 π.μ - 12.00
1. Ιερείς
2. Υποψήφιοι Ιερείς
3. Διοικητικά στελέχη Εκκλησίας
4. Υποψήφιες Σπουδάστριες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΕΠΙΛΟΓΗ: Μετά την κατάθεση των δικαιολογητικών
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ & ΕΓΓΡΑΦΕΣ: Στη Γραμματεία του ΕΙΕΚ και στο τηλ. 210 6853494

Βιβλιοθήκη

Η Βιβλιοθήκη της ΡΕΣ και οι υπηρεσίες πληροφόρησης προσφέρονται δωρεάν σε όλους τους ενδιαφερόμενους μαθητές, σπουδαστές και ερευνητές.

Η Βιβλιοθήκη λειτουργεί υπό την εποπτεία του Πολυμελούς Συμβουλίου του Ιδρύματος. Η επίσημη ονομασία της στην ελληνική και αγγλική γλώσσα είναι: Βιβλιοθήκη Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής (ΒΙΡΕΣ) και Rizarios Ecclestiastical School Library (RESL).

Σήμερα στη βιβλιοθήκη, παράλληλα με τη λειτουργία της προς το ευρύ κοινό, πραγματοποιούνται:

1. Επιστημονική καταγραφή και τεκμηρίωση των συλλογών του Ιδρύματος και εισαγωγή των βιβλιογραφικών δεδομένων στα συστήματα της Βιβλιοθήκης,
2. Αναβάθμιση των συλλογών της, κάλυψη των κενών σε έντυπο και ψηφιακό υλικό, συστηματική ενημέρωση με νέες προσκτήσεις,
3. Ψηφιοποίηση του ιστορικού αρχείου του Ιδρύματος καθώς και του σπάνιου και πολύτιμου υλικού των συλλογών του.

Στις δραστηριότητες της Βιβλιοθήκης εντάσσεται η έκδοση μονογραφιών και επιστημονικών μελετών γενικότερα, που εμπλουτίζουν με σημαντικά συγγράμματα τη βιβλιογραφία των ανθρωπιστικών σπουδών. Οι εκδόσεις του Ιδρύματος αναγνωρίζονται ως αξιόλογες από την επιστημονική κοινότητα και ορισμένες από αυτές αποτελούν πανεπιστημιακά συγγράμματα, εφόσον έχουν επιλεγεί από τμήματα είτε τομείς των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας(βλ.βιβλιοκριτικές σε καταξιωμένα επιστημονικά έντυπα).Επίσης η Ακαδημία Αθηνών τίμησε με βράβευση μια εξ αυτών(βλ.παρακάτω).

1. Ανδρέας Ιωάν. Φυτράκης-«Ριζάρειος Εκκλησιαστική Παιδεία,τόμοι I,II,III,IV», Αθήνα 1978,1981,1984,1988.
2. Βύρων Δ. Χρηστίδης-«Η αρχιτεκτονική του κεντρικού Ζαγορίου-Το παράδειγμα του Κουκουλιού», Αθήνα 2004.
3. Γιάννης Ξούριας - «Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων. Το φιλολογικό έργο (Η θεωρία των Γραμματικών Τεχνών», Αθήνα 2007.
4. Αρχιμανδρίτης Κλεόπας Στρογγύλης «Ο ¶γιος Νεκτάριος Πενταπόλεως και η Ριζάρειος
Εκκλησιαστική Σχολή (1894-1908)», Αθήνα 2008.
5. Ελένη Τούντα-«Το δυτικό Sacrum Imperium και η βυζαντινή αυτοκρατορία: Ιδεολογικές τριβές και αλληλεπιδράσεις στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή του 12ου αιώνα (1135-1177)», Αθήνα 2008.
6. Στέφανος Τσιόδουλος-«Η ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου:Τέλη 18ου-αρχές 19ου αιώνα.Ιστορική και πολιτισμική προσέγγιση», Αθήνα 2009
7. Γιάννης Χουλιαράς «Η εντοίχια θρησκευτική ζωγραφική του 16ου και 17ου αι. στο Δυτικό Ζαγόρι», Αθήνα 2009(Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 2010 εις μνήμη «¶γγελου Κίτσου», αθλοθετημένο από το 'Ιδρυμα Ι. Σ. Λάτση)
8. Μανώλης Φραγκίσκος «Τρεις Ναοί του Αγ. Γεωργίου στον περίβολο της Παλαιάς Ριζαρείου Σχολής - Ιστορικές μαρτυρίες», Αθήνα 2011.



Εκδοτικές δραστηριότητες

Οι εκδόσεις του Ριζαρείου Ιδρύματος παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναγνωρίζονται ως αξιόλογες από την επιστημονική κοινότητα και ορισμένες από αυτές αποτελούν πανεπιστημιακά συγγράμματα:

- Ζαγοροχώρια, ελληνική έκδοση, Αθήνα 1992
- «Ιωάννινα 1890-1950», ελληνικο-αγγλική έκδοση, Αθήνα 1996
- «Fred Boissonas: Εικόνες της Ελλάδας», ελληνο-αγγλική έκδοση, Αθήνα 2001
- «Ρωσία 100 χρόνια φωτογραφικές μαρτυρίες» επιλογή εικόνων/επιμέλεια Γ. Δήμου, εισαγωγή/κείμενα ¶ρης Μαραγκόπουλος, Αθήνα 2002
- «Ζαγορισίων βίος- The life of a community», ελληνοαγγλική έκδοση, Αθήνα 2003
- «Ελλάδα 1896-1906: Εικόνες από στερεοσκοπικές φωτογραφίες», εισαγωγή Γ. Δήμου, Αθήνα 2004.
- «Βύρων Δ. Χρηστίδης Η αρχιτεκτονική του κεντρικού Ζαγορίου: το παράδειγμα του Κουκουλιού», 2 τόμοι, Αθήνα 2004
- «Η Ελλάδα του μόχθου 1900-1960», συλλογή Νίκου Πολίτη, εισαγωγή/κείμενα Κατερίνα Σχινά, α΄έκδ. Αθήνα 2005, β΄έκδ. 2008
- «Φώκαια 1913-1920: Η μαρτυρία του Felix Sartiaux», επιμέλεια Χάρης Γιακουμής, ελληνογαλλική έκδοση, Αθήνα 2008.
- «Kωνσταντίνος Οικονόμος ο Εξ Οικονόμων.Το φιλολογικό Έργο.Η θεωρία των Γραμματικών Τεχνών». Διδακτορική διατριβή Ιωάννη Ξούρια.Αθήνα 2007
- «Ο ¶γιος Νεκτάριος Πενταπόλεως και η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή (1894-1908).Η εσωσχολική και εξωσχολική δράση επί τη βάσει αρχειακών πηγών». Διδακτορική διατριβή Αρχιμανδρίτη Κλεόπα Στρογγύλη, Δρ. Θ. Αθήνα 2008
- «Η ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου – Τέλη 18ου – αρχές 20ου αιώνα» του Στέφανου Τσιόδουλου.Αθήνα 2009
- «Η εντοίχια θρησκευτική ζωγραφική του 16ου & 17ου αιώνα στο δυτικό Ζαγόρι». Διδακτορική διατριβή Ιωάννη Π. Χουλιαρά.Αθήνα 2009
- Το δυτικό sacrum imperium και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ιδεολογικές τριβές και αλληλεπιδράσεις στην Ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή του 12ου αιώνα. Διδακτορική διατριβή Ελένης Τούντα.Αθήνα 2008