|
Νυμφαίο - Το Χτές και το Σήμερα
|
|
<< Επιστροφή στο χάρτη |
|
Το Νυμφαίον άρχισε να κατοικείται γύρω στο 1385 από Οδίτες Βλάχους, δηλαδή αυτόχθονες λατινόφωνους Έλληνες της Μακεδονίας, που επί 1.400 χρόνια φύλασσαν τη γειτονική Εγνατία Οδό και κατέφυγαν τότε στα απρόσιτα βουνά ύστερα από σκληρές μάχες με τους Οθωμανούς εισβολείς, όπου και αργότερα συνθηκολόγησαν υπό όρους, καθώς τους παραχωρήθηκαν προνόμια αυτοδιοίκησης, είχαν το δικαίωμα να φέρουν όπλα, ενώ υπάγονταν απευθείας στη Βαληντέ Σουλτάνα (μητέρα του Σουλτάνου), στην οποία πλήρωναν μειωμένους φόρους.
Γύρω στο 1630 άρχισαν να ασχολούνται με την ασημουργία, με αποτέλεσμα να αναδείξουν το χωριό τους σε ονομαστό κέντρο αργυροχρυσοχοΐας και να αποκτήσουν φήμη ανάλογη με αυτή των ασημουργών του Συρράκου και των Καλαρρυτών της Ηπείρου.
Στα τέλη του 18ου αιώνα, με τις επιδρομές των Αλβανών, μετά τα Ορλωφικά, το Νυμφαίο δέχτηκε πολλούς Βλαχόφωνους πρόσφυγες από τη Μοσχόπολη, το Λινοτόπι, τη Νικολίτσα και άλλα βλάχικα κέντρα, οι οποίοι εκδιώχτηκαν από τους τόπους τους.
Παράλληλα, μεγάλο μέρος του πληθυσμού του χωριού μετακινήθηκε προς την ανατολική Μακεδονία (Σέρρες, Νιγρίτα, Άνω Πορρόια, Κάτω Τζουμαγιά, Αλιστράτη) μέχρι τα Δαρδανέλια και την Κωνσταντινούπολη.
Οι κάτοικοι του Νυμφαίου μετείχαν σε όλους τους εθνικούς αγώνες πριν, κατά και μετά την Επανάσταση του 1821.
Νυμφαιώτες υπερασπίστηκαν το πολιορκημένο Μεσολόγγι, συμμετείχαν στην εξέγερση των Θεσσαλομακεδόνων το 1854 και στην επανάσταση των Μακεδόνων κατά της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου το 1878. Σημαντική ήταν η συμβολή τους και στους αγώνες του 1913, του 1916 και του 1918, καθώς και στις μάχες του 1940 -1941, όπου το ίδιο το Νυμφαίον αποτέλεσε πεδίο μαχών, ενώ μετά ακολούθησε η Εθνική Αντίσταση και ο Εμφύλιος, όπου στο Βίτσι έγιναν φονικότατες μάχες.
Το Νυμφαίο απέχει 65 χλμ. από την Κοζάνη, 65 χλμ. από την Καστοριά, 50 χλμ. από τη Φλώρινα, 45 χλμ. από την Πτολεμαΐδα, 20 χλμ. από το Αμύνταιο και 72 χλμ. από το χιονοδρομικό κέντρο της Βίγλας.
Η διαδρομή από τη Θεσσαλονίκη περιλαμβάνει:
την οδό ταχείας κυκλοφορίας μέχρι τη διασταύρωση Φλώρινας – Κοζάνης και από ’κει τη διαδρομή της Καστοριάς μέχρι τον Αετό και το Νυμφαίο (160 χλμ.). Εναλλακτικά, από την Έδεσσα μπορεί να ακολουθηθεί η εξής διαδρομή: Λίμνη ΄Αγρα, Λίμνη Βεγορίτιδα, Άγιος Παντελεήμονας, Αμύνταιο, Αετός και τέλος το Νυμφαίο.
Η διαδρομή από Αθήνα περιλαμβάνει:
Οδικώς, μέσω της Εθνικής Οδού μέχρι τη Λάρισα και μετά μέσω Τιρνάβου – Ελασσόνας – Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου – Αετού ( 540 χλμ.),
Σιδηροδρομικώς, από το Πλατύ μέσω Αμυνταίου,
Αεροπορικώς, μέσω Κοζάνης ή Καστοριάς.
Το Νυμφαίον έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός με πλούσια ιστορία, ενώ ανήκει στο Εθνικό Δίκτυο Παράδοσης, Πολιτισμού και Κοινοτικού Βίου με την επωνυμία «των Ελλήνων οι Κοινότητες».
Μετά την αστικοποίηση της δεκαετίας του 1950, το Νυμφαίον έπεσε σε παρακμή και ερήμωση, με αποτέλεσμα σχεδόν τα μισά σπίτια του να μεταβληθούν σε ερείπια έως τα μέσα του 1980, οπότε και άρχισε η μεταστροφή του κλίματος από πολλούς Νιβεστιανούς, που επέστρεψαν στην πατρίδα τους, και η σταδιακή ανάδειξη του οικισμού.
Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια με τη βοήθεια Ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων, το Νυμφαίο ανακαινίστηκε πλήρως και αποτελεί πλέον έναν από τους σημαντικότερους ορεινούς προορισμούς της πατρίδας μας.
|
|
Στο Νυμφαίον σήμερα λειτουργούν:
η Κοινοτική Κεντρική Αγορά με τέσσερα καταστήματα εμπορικής δραστηριότητας,
δύο καταστήματα πώλησης παραδοσιακών ειδών,
πέντε παραδοσιακές ταβέρνες, τρία παραδοσιακά καφενεία, τρία πρότυπα καφέ – μπαρ, δεκατέσσερις παραδοσιακοί ξενώνες και ένα καφέ – σνακ – μπαρ,
κοινοτικός ξενώνας κοινωνικών λειτουργών, δωρεά της οικογένειας Φανούλας Μπουτάρη, όπου κατοικούν χωριστά, μόνιμος γιατρός και υπάλληλοι της Κοινότητας, ενώ λειτουργεί και το Κοινοτικό ιατρείο,
συνεδριακό κέντρο στη Νίκειο Σχολή, το οποίο παραχωρείται για επιστημονικά και επιχειρηματικά συνέδρια και άλλες εκδηλώσεις,
ξύλινο περίπτερο στην είσοδο του οικισμού, το οποίο λειτουργεί και ως Γραφείο Ενημέρωσης Επισκεπτών οργανώνοντας ξεναγήσεις και περιπάτους.
Στο Νυμφαίον δραστηριοποιείται και ο Αστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Νυμφαίου «Η Νύμφη» παραγωγής και εμπορίας παραδοσιακών τοπικών προϊόντων. Ο Συνεταιρισμός λειτουργεί κατάστημα με την επωνυμία «Η Νύμφη» και αποτελεί αρωγό της Κοινότητας και ζωτικό ιστό της μικρής της κοινωνίας.
Στη διαδρομή από την Καστοριά για το Αμύνταιο, βρίσκονται τα βλαχοχώρια Κλεισούρα, Λέχοβο και Αετό.
Η Κλεισούρα είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.183 μέτρων και υπήρξε από τα σπουδαιότερα κέντρα στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αριθμώντας έως και 5.000 κατοίκους.
Ξεχωρίζουν τα μεγάλα διώροφα σπίτια και οι λαμπρές εκκλησίες, δείγμα της μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής ακμής του χωριού, πριν από τις καταστροφές του 1912 και του 1944. Αξιόλογη είναι και η Μονή Παναγιάς, που βρίσκεται 2 χλμ. έξω το χωριό.
Το Λέχοβο είναι το επόμενο χωριό που συναντάται στη διαδρομή. Βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μ. στις ανατολικές κλιτύες του όρους Βέρνου. Ιδρύθηκε από κατατρεγμένους επαναστάτες μετά την αποτυχημένη εξέγερση του Διονυσίου του Σκυλοσόφου.
Στα χρόνια του Αλή Πασά κατέφυγαν στο χωριό κατατρεγμένοι Ηπειρώτες από τα Λέλοβα της Λάκκας Σουλίου και την Κορυτσά. Εντυπωσιακό είναι το Λαογραφικό Μουσείο με τα εκκλησιαστικά εκθέματα, τις παραδοσιακές φορεσιές και τα εργαλεία κατεργασίας υποδηματοποιίας, ραπτικής, πεταλωτικής και κατεργασίας πέτρας.
Ο Αετός βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Βέρνου (Βιτσίου) σε υψόμετρο 640 μ. και αποτελεί ξεχωριστό οικισμό και έδρα του Δήμου Αετού. Στη θέση Μπάνια λειτουργούν από τη Δημοτική Επιχείρηση Αετού τα Ιαματικά Λουτρά.
|
|
Αξιόλογα είναι τα μοναστήρια και οι εκκλησίες της ευρύτερης περιοχής, καθώς και τα ξεχωριστά μακεδονίτικα σπίτια με τις τοιχογραφίες και τα σχολικά κτίρια του 18ου και του 19ου αιώνα.
Οι αρχαιολογικοί χώροι της Κοινότητας Πετρών και του Αγίου Παντελεήμονα, συμπληρώνουν την ιδιαιτερότητα και την πολυμορφία του τοπίου.
Στην ευρύτερη περιοχή του Αμυνταίου υπάρχουν τέσσερα οινοποιεία, τα οποία παράγουν τα φημισμένα κρασιά της περιοχής, ενώ λειτουργούν και ως επισκέψιμοι χώροι.
Επίσης, η “Εταιρεία Οικοτουρισμού Βιτσίου”, στην οποία συμμετέχουν οι περισσότεροι επαγγελματίες της περιοχής, Οργανισμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το Περιβαλλοντικό Κέντρο του Αρκτούρου και το Κέντρο Υπαίθριων Δραστηριοτήτων «Άρτεμις», λειτουργεί με στόχος την προβολή, την ανάδειξη και τη διατήρηση των φυσικών, ιστορικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών της περιοχής.
|
|
Το Νυμφαίον βρίσκεται στις ανατολικές κλιτύες του όρους Βέρνου (Βίτσι), στο νότιο άκρο του νομού Φλώρινας, από την οποία απέχει 50 χλμ.. Καταλαμβάνει έκταση 28.000 στρεμμάτων που αποτελείται από δάση και αλπικούς λειμώνες.
Η Κοινότητα του Νυμφαίου στην τελευταία απογραφή απαριθμούσε 415 κατοίκους, ενώ κάθε χρόνο δέχεται πάνω από 60.000 επισκέπτες και δεκάδες σχολεία.
Το Νυμφαίον είναι κτισμένο σε υψόμετρο 1.346 μ., ενώ στα νότιά του απλώνεται το ενεργειακό πεδίο Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου και τέσσερις λίμνες: η Ζάζαρη, η Χειμαδίτιδα, η Πετρών και η Βεγορίτιδα.
Βόρεια του Νυμφαίου απλώνεται η Λυγκήστιδα (υψίπεδο της Φλώρινας) και τα Πελαγονία (υψίπεδο του Μοναστηρίου).
Ανατολικά του ορθώνεται το όρος Καϊμακτσαλάν και δυτικά του το όρος Βαρνούντας.
Στην ευρύτερη περιοχή έχουν καταγραφεί πάνω από 150 είδη φυτών. Σημαντικά είναι τα δάση οξιάς που απλώνονται στις πλαγιές του Βέρνου, καθώς και τα υποαλπικά λιβάδια στις κορυφές του βουνού. Συναντώνται επίσης, βελανιδιές, φλαμουριές, σφεντάμια, γκορτσιές και κορομηλιές.
Στα χαμηλά υψόμετρα και γύρω από τις λίμνες Χειμαδίτιδα και Ζάζαρη, οι οποίες αποτελούν λιμναία οικοσυστήματα ιδιαίτερης οικολογικής αξίας με παραλίμνια φυλλοβόλα δάση, υπάρχουν υγρολίβαδα, εκτεταμένοι καλαμιώνες και πλούσια βλάστηση.
Η περιοχή του Νυμφαίου είναι ένας τυπικός βιότοπος της αρκούδας και άλλων σημαντικών ειδών πανίδας, όπως οι βίδρες, οι λαγόγυροι, οι λύκοι, οι λαγοί κ.ά.
Από πουλιά απαντώνται αετογερακίνες, χρυσαετοί, πετροπέρδικες, ασπροπάρηδες, πολλά δασόβια πουλιά, καθώς και αργυροπελεκάνοι και βαλτόπαπιες που ζουν στις λίμνες.
Η περιοχή γύρω από τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα, καθώς και το όρος Βέρνο έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000.
Ευρωπαϊκό Κέντρο Προστασίας της Αρκούδας
Σε ελεγχόμενη περιοχή 50 στρεμμάτων δάσους οξιάς, σε μικρή απόσταση από το Νυμφαίον, βρίσκεται το «Κέντρο Προστασίας της Αρκούδας», το οποίο ιδρύθηκε το 1993. Το Κέντρο φιλοξενεί αρκούδες, που προέρχονται από τσίρκα ή ήταν κάποτε αρκούδες χορεύτριες, οι οποίες αδυνατούν πλέον να ενταχθούν στο φυσικό τους περιβάλλον.
Τις εγκαταστάσεις του «Αρκτούρου» επισκέπτονται κάθε χρόνο περισσότερα από 30.000 άτομα, από τα οποία τουλάχιστον 8.000 είναι μαθητές σχολείων.
|
| |
|
<< Επιστροφή στο χάρτη |
|
 |
|
