Είναι ο Κεμαλισμός στην αρχή του τέλους του; H τουρκική Δημοκρατία θα λειτουργεί, στο εξής, χωρίς τις επεμβάσεις των στρατηγών; Το πολιτικό Ισλάμ κέρδισε τον πόλεμο των θεσμών; Ναι, απαντάει ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης και ο ερευνητής διεθνολόγος Αφεντούλης Λαγγίδης στο βιβλίο τους «Μετακεμαλισμός», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σιδέρης.
Σε μια αναλυτική έρευνα 247 σελίδων, με πλούσια ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, υποστηρίζουν ότι μια εκ του σύνεγγυς μελέτη των τεκταινομένων στην Τουρκία- ορατών και αοράτων – πιστοποιεί ότι ο Κεμαλισμός, ως πολιτική φιλοσοφία, κρατική ιδεολογία και θεμέλιο του πολιτικού συστήματος, έφθασε στο τέλος του, τουλάχιστον με τη μορφή που λειτούργησε για 75 και πλέον χρόνια.
Εκτιμούν ότι η σύγκρουση του Στρατεύματος, που αποτελεί τη αιχμή του δόρατος του Κεμαλισμού, με το χαρισματικό ισλαμιστή ηγέτη Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, οδηγείται σε νίκη της «Ισλαμικής Δημοκρατίας δυτικού τύπου», επισημαίνοντας πως το Ισλάμ, που για τον ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ήταν οπισθοδρομικό, σήμερα , ως πολιτικό Ισλάμ εμφανίζεται επαναστατικά φιλοευρωπαϊκό επιλέγοντας την πολιτική σύγκρουση με το παλαιό καθεστώς.
Από τον Μάρτιο του 2003 που ανέλαβε ο ίδιος ο Ερντογάν τη διακυβέρνηση της χώρας κατάφερε να αξιοποιήσει τις παγκόσμιες εξελίξεις και την εσωτερική νομιμοποίηση εφευρίσκοντας ή αποκαλύπτοντας συνωμοσίες τύπου «Εργκενεκόν» και «Βαριοπούλα», για να πιάσει τους στρατηγούς στον ύπνο και να τους στείλει φυλακή μέσω της Δικαιοσύνης. Και όχι μόνο αυτό. Πέτυχε την εκλογή ισλαμιστή Προέδρου Δημοκρατίας- για πρώτη φορά στην Ιστορία αυτής της ιδιόμορφης χώρας. Επίσης για πρώτη φορά στα ιστορικά χρονικά της Δημοκρατίας των στρατηγών, πέτυχε να αποκλείσει την ανάληψη της αρχηγίας του γενικού επιτελείου από το αρχηγό της πρώτης Στρατιάς στρατηγό Χασάν Ιγσίζ, αφού ήταν κατηγορούμενος για συνωμοτική δράση, επικαλούμενος τη διάταξη που απαγορεύει την προαγωγή υπόδικων αξιωματικών...
Πως αντιδρούν όσοι πιστεύουν στον κοσμικό χαρακτήρα του συστήματος; Στο ερώτημα αυτό ,που συμπίπτει με τις πρόσφατες αντιισλαμικές εξεγέρσεις στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης και σε δεκάδες τουρκικές πόλεις, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι η αστική τάξη της Κωνσταντινούπολης και των παραλίων της Μικράς Ασίας υποπτεύεται πως ο εκδημοκρατισμός και η ευρωπαϊκή προοπτική χρησιμεύουν στον Ερντογάν μόνο ως σκαλωσιές στις οικοδομές. Μόλις ολοκληρωθεί το κτίριο θα τις απομακρύνει…
Όσον αφορά το στερεότυπο περί δυτικοευρωπαϊκού προσανατολισμού , υπογραμμίζουν ότι , αντίθετα με τα ευρέως παραδεκτό, ο προσανατολισμός προς την Ευρώπη δεν αποτελεί εφεύρεση του Κεμάλ, αλλά δύο γενιές πριν από την ίδρυση του κεμαλικού κράτους υπήρξαν ηγετικές κινήσεις διανοουμένων που είδαν τη σωτηρία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη μετατροπή της από ελέω Θεού μοναρχία σε συνταγματικό ομοσπονδιακό κράτος με σεβασμό των μειονοτικών δικαιωμάτων. (Περίοδος μεταρρυθμίσεων Τανζιμάτ, 1839- 1878). Πρόκειται για ζητούμενο ακόμη και σήμερα , μιας και ο σεβασμός των θρησκευτικών, πολιτικών και μειονοτικών δικαιωμάτων είναι τα περιλάλητα «κριτήρια της Κοπεγχάγης» του 1993 ως προϋποθέσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όμως, ιδού η παραδοξότητα του τουρκικού εκδημοκρατισμού: οι στρατηγοί – και όχι μόνο οι στρατηγοί- έχοντας το φοβικό σύνδρομο του λόγω κουρδικού και άλλων μειονοτήτων, θεωρούν πως ο απόλυτος εκδημοκρατισμός αλά Ευρώπη θα οδηγήσει σε διαμελισμό της χώρας. Οι μελετητές, πάντως, φαίνονται πεπεισμένοι για την δημοκρατική πολιορκία των στρατηγών που συνειδητοποιούν πως – τεχνηέντως- ο Ερντογάν τους πήρε την κυριαρχική εξουσία μέσα από τα χέρια τους και χωρίς να ανοίξει μύτη: «Εξ΄αιτίας της παγκοσμιοποίησης και του ανοίγματος της Τουρκίας στον κόσμο, το δικαίωμα επέμβασης του Στρατεύματος έχει σοβαρά αποδυναμωθεί, έως εκμηδενισθεί».
Υπάρχει περίπτωση να επιβάλει ο Ερντογάν κρυφή ισλαμική ατζέντα; «Η κρίση διαφθοράς εκδηλώθηκε και ως κρίση του κοσμικού κράτους , αναδεικνύοντας ως εναλλακτική λύση το πολιτικό Ισλάμ, ενώ οδήγησε στην πολιτική εξαφάνιση την ηγεσία που γέννησε η δικτατορία της 12ης Σεπτεμβρίου 1980 . Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η Τουρκία θα μετατραπεί σε Ισλαμική Δημοκρατία. Η απειλή όμως είναι υπαρκτή και αυξάνεται».
Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου αναφέρεται στις δομικές αντιφάσεις της πορείας προς την Ευρώπη. Το δεύτερο κεφάλαιο κάνει μια ιστορική διαδρομή της σύγκρουσης και της σταθερότητας . Το τρίτο κεφάλαιο εξετάζει τον ιδιότυπο πολιτικό εκσυγχρονισμό της κεμαλικής κρατικής ιδεολογίας, την μετάβαση στον πολιτικό πλουραλισμό (1946- 1961), το δημοκρατικό πείραμα (1961- 1980), την εξωτερική πολιτική από τον Κεμάλ μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, την περίοδο της ουδετερότητας (1923- 1945 ). Το τέταρτο κεφάλαιο αναλύει το στράτευμα ως παράγοντα πολιτικής αλλαγής φωτίζοντας την ισλαμική πλημμυρίδα από τον Ερμπακάν ,που έδιωξαν το 1997 οι στρατηγοί, μέχρι τον Ερντογάν στον οποίο κάθονται … προσοχή και πραγματεύεται το κουρδικό πρόβλημα ως εσωτερικό και διεθνοπολιτικό ζήτημα. Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο ακτινογραφείται η εξωτερική πολιτική σε σχέση με τη νέα τάξη πραγμάτων, η ευρωπαϊκή δυναμική μετά τη σύνοδο του Ελσίνκι (1999), η εθνική θεώρηση της Τουρκίας του 21 αιώνα με το Δόγμα Νταβούτογλου και η κρίση στις σχέσεις με το Ισραήλ.
Ένα βιβλίο χρήσιμο για ειδικούς και μη. Για όσους θέλουν να γνωρίσουν σε βάθος όχι μόνο τα συμβαίνοντα αλλά και τα επερχόμενα στην γειτονική και παραλλήλως μεγάλη άγνωστη στο ευρύ κοινό χώρα. Αναγκαίο ανάγνωσμα για όσους μελετούν τον φανερό και κρυφό πόλεμο της μαντίλας με το πηλίκιο…
