Δύο εγγονές του Μουσολίνι ανακοίνωσαν ότι θα είναι υποψήφιες στις εκλογές, λίγες μόλις ημέρες αφού ο Μπερλουσκόνι επαίνεσε τον Ντούτσε για τα «καλά πράγματα» που έκανε για την Ιταλία. Στη Ρωσία, με αφορμή την 70ή επέτειο από τη Μάχη του Στάλιγκραντ, έγινε γνωστό ότι θα αλλάξει (έστω και για λίγες ημέρες τον χρόνο) το όνομα της πόλης από Βόλγκογκραντ σε Στάλιγκραντ. Πρόκειται για ένα ακόμη στάδιο στην πορεία αποκατάστασης του Στάλιν.

Στη Γερμανία, αντίθετα, η καγκελάριος Μέρκελ αναγνώρισε τη διαρκή ευθύνη της χώρας της για τα εγκλήματα του εθνικοσοσιαλισμού.

Η Γερμανία, η Ιταλία και η Ρωσία υπέφεραν στη διάρκεια των δικτατοριών τους, αλλά μόνο η Γερμανία ήρθε αντιμέτωπη με το παρελθόν της. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι από τις τρεις αυτές χώρες, η Γερμανία ανησυχεί λιγότερο τους γείτονές της. Η Μέρκελ ήταν σαφής όταν συνέδεσε τη σημερινή θέση της Γερμανίας με την αποφασιστικότητά της να αντιμετωπίσει τη δυσάρεστη πραγματικότητα του παρελθόντος: «Είμαστε αντιμέτωποι με την ιστορία μας, δεν κρύβουμε τίποτα, δεν καταστέλλουμε τίποτα. Μόνο έτσι θα είμαστε ένας καλός και αξιόπιστος εταίρος στο μέλλον».

Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει ανατολικά και νοτίως της Γερμανίας, επισημαίνει ο Μπεν Μακιντάιρ στους Τάιμς. Εκεί, η πολιτική αβεβαιότητα και η οικονομική αστάθεια επιτρέπουν στους πολιτικούς να εκμεταλλευτούν το παρελθόν για να αποκομίσουν κέρδη στο παρόν.

Ο Μπερλουσκόνι διάλεξε την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος για να δηλώσει ότι οι φυλετικοί νόμοι που ψηφίστηκαν το 1938 στην Ιταλία ήταν «το μεγαλύτερο λάθος του Μπερλουσκόνι, ο οποίος από πολλές άλλες απόψεις έκανε καλό». Ανάλογες δηλώσεις έκανε και η εγγονή του Εντα, που θα είναι υποψήφια στις εκλογές.

Πρόκειται για παραλλαγή ενός παλιού συνθήματος, σύμφωνα με το οποίο «τον καιρό του Μουσολίνι τα τρένα έρχονταν στην ώρα τους». Τίποτα τέτοιο δεν έκανε βέβαια ο Μουσολίνι. Η βελτίωση των ιταλικών σιδηροδρόμων είχε αρχίσει πριν εκείνος αναλάβει την εξουσία, αλλά και πάλι τα τρένα ήταν συχνά καθυστερημένα. Η ιστορική αλήθεια είναι ότι ο Ντούτσε κατέστρεψε την ελευθερία στην Ιταλία, βασάνιζε και δολοφονούσε εκείνους που διαφωνούσαν μαζί του, καλλιέργησε μια ωμή προσωπολατρία, κατέλαβε την Αιθιοπία χρησιμοποιώντας χημικά αέρια, βύθισε την Ιταλία σε έναν καταστροφικό πόλεμο και άνοιξε τον δρόμο για τον εκτοπισμό χιλιάδων Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα. Αυτός ήταν ο άνθρωπος για τον οποίο κάποτε είπε ο Μπερλουσκόνι ότι «δεν σκότωσε κανέναν».

Έδαφος κερδίζει και η αποκατάσταση του Στάλιν. Τα καινούργια σχολικά βιβλία τον χαρακτηρίζουν «ικανό διαχειριστή», που οι πράξεις του ήταν απολύτως έλλογες. Οι διωγμοί, οι λιμοί, τα γκούλαγκ, υποβαθμίζονται προκειμένου να υπερτονιστεί ο εκσυγχρονισμός της χώρας από τον «Πατερούλη», ο οποίος οδήγησε την ΕΣΣΔ σε νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας. Τα εγκλήματά του, όπως κι εκείνα του Μουσολίνι, χαρακτηρίζονται «λάθη». Και, φυσικά, επί της κυβέρνησής του τα εργοστάσια δούλευαν ρολόι…