Ένα μικρό μπακάλικο σε μια μικρή πόλη στην ορεινή ανατολική Τουρκία
σημείωσε αστραπιαία επιτυχία και τώρα ετοιμάζεται να γίνει πανεθνική
αλυσίδα. Το μαγαζί, το οποίο άνοιξε πέρυσι στο Οβατζίκ της επαρχίας
Τούντζελι, κατακλύστηκε τόσο πολύ από παραγγελίες από όλη τη χώρα, που
τέσσερα άλλα καταστήματα εγκαινιάστηκαν φέτος στις τρεις μεγαλύτερες
πόλεις της Τουρκίας.
Τα τρόφιμα του Οβατζίκ, που παράγονται τοπικά και με φυσικό τρόπο,
είναι μια ιστορία που αφορά κάτι περισσότερο από την υγιεινή διατροφή:
έχει σχέση και την πολιτική.
Στις τοπικές εκλογές του 2014, οι ψηφοφόροι του Οβατζίκ, το οποίο μαζί
με τα γύρω χωριά έχει πληθυσμό περίπου 8.500 κατοίκων, εξέλεξαν
δήμαρχο τον Φατίχ Μεχμέτ Mάτζογλου, πράγμα που τον κάνει το πρώτο και
μοναδικό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τουρκίας επικεφαλής
αυτοδιοικητικής αρχής.
Πιστός στην ιδεολογία του κόμματός του, ο Mάτζογλου έριξε βάρος στην
ανάπτυξη της συνεταιριστικής γεωργίας και ξεκίνησε βιολογική
καλλιέργεια σε 65 εκτάρια δημόσιας γης με στόχο την παραγωγή φυσικών
προϊόντων χωρίς μεσάζοντες και με χαμηλό περιθώριο κέρδους.
Σύντομα, ο συνεταιρισμός της πόλης πωλούσε φασόλια, ρεβίθια και
πατάτες που καλλιεργούνται φυσικά χωρίς καμία χημική παρέμβαση, καθώς
και μέλι φτιαγμένο από μέλισσες που τρέφονται με τη χλωρίδα του βουνού
της περιοχής. Μετά από λίγο, ξεκίνησε ηλεκτρονικές πωλήσεις, φτάνοντας
σε ολόκληρη τη χώρα. Τα προϊόντα δημιούργησαν τόσο μεγάλη ζήτηση ώστε
ο δήμος αποφάσισε να επεκταθεί και σε άλλες επαρχίες. Νωρίτερα φέτος
άνοιξε δύο καταστήματα στην Κωνσταντινούπολη και πρόσφατα άλλα δύο
στην Άγκυρα και τη Σμύρνη. Ετοιμάζονται και άλλα στα Άδανα, τη Mερσίνα
και την Προύσα.
Σε συνέντευξή του στην Al-Monitor, ο Mάτζογλου παραθέτει τρεις κύριους
λόγους για τη δημοτικότητα των προϊόντων τού Οβατζίκ. «Ο πρώτος είναι
η λαχτάρα που αισθάνονται για τα προϊόντα της πατρίδας τους οι
μετανάστες από αυτή την περιοχή», είπε. «Δεύτερον, οι άνθρωποι είναι
πρόθυμοι να στηρίξουν το δήμο μας επειδή από τα έσοδά μας δίνουμε
ενίσχυση σε πάνω από 200 φοιτητές. Αγοράζοντας τα προϊόντα μας,
προσφέρουν αλληλεγγύη. Ο τρίτος λόγος είναι η ζήτηση για υγιεινά και
ασφαλή τρόφιμα».
Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε έναν τέταρτο λόγο: την επαναστατική
νοσταλγία μεταξύ των βετεράνων του άλλοτε ρωμαλέου αριστερού κινήματος
της Τουρκίας. Πριν από τα εγκαίνια του καταστήματος της Άγκυρας στις
20 Οκτωβρίου, παλαίμαχοι αριστεροί στην πρωτεύουσα προώθησαν ενεργά
την εκδήλωση από τα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης. Ως αποτέλεσμα, ένα
μεγάλο πλήθος συνέρρευσε στην εκδήλωση, αδειάζοντας τα ράφια από την
πρώτη μέρα.
Σε μια επίδειξη αλληλεγγύης με άλλους γεωργικούς συνεταιρισμούς, το
κατάστημα Οβατζίκ στην Άγκυρα προσφέρει επίσης τρόφιμα από άλλες
περιοχές, όπως τσάι, ρύζι, πληγούρι, τυρί, ζυμαρικά, μαρμελάδα και
μελάσα.
Ο αριθμός των φοιτητών που επιδοτούνται από τα έσοδα ήταν 78 το 2017,
ενώ φέτος αυξήθηκε σε πάνω από 200. Η επαρχία Τούντζελι φημίζεται για
τη σημασία που αποδίδουν οι κάτοικοί της στην εκπαίδευση. Το 2016
κατέλαβε την πρώτη θέση ανάμεσα στις 81 επαρχίες της χώρας στον δείκτη
εκπαίδευσης του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου, ο οποίος βασίζεται
σε δείκτες όπως το ποσοστό πτυχιούχων πανεπιστημίων και η επιτυχία των
φοιτητών σε τυποποιημένες εξετάσεις.
Ο Mάτζογλου τόνισε ότι τα προϊόντα του συνεταιρισμού είναι απολύτως
φυσικά. «Σπόροι, χώμα, νερό και ήλιος -δεν περιέχουν τίποτε άλλο»,
είπε στην Al-Monitor.
Ο δήμαρχος εξήγησε: «Όλα τα προϊόντα αναλύονται στο εργαστήριό μας.
Πληρούν τις παγκόσμιες προδιαγραφές για τα φυσικά προϊόντα. Μάλιστα,
για το μέλι το παγκόσμιο πρότυπο επιτρέπει 6% πρόσθετα όπως λακτόζη,
φρουκτόζη και γλυκόζη. Στο δικό μας μέλι, το ποσοστό είναι 0%. Οι
μέλισσες συλλέγουν γύρη από 217 διαφορετικά φυτά».
Σε πρόσφατη επίσκεψη στο κατάστημα της Άγκυρας, η Al-Monitor ρώτησε
τους πελάτες γιατί επέλεξαν να ψωνίσουν εκεί. Η πιο διαδεδομένη
απάντηση ήταν ότι είχαν εμπιστοσύνη πως τα τρόφιμα ήταν υγιεινά.
Για κάποιους, υπήρχε και ένα πολιτικό μήνυμα. «Όσοι έχουν προσπαθήσει
να απεικονίσουν τους κομμουνιστές ως άθεους, χωρίς αξίες, πρέπει να
έρθουν να ψωνίσουν από εδώ για να δουν πόσο ισχυρή επιχειρησιακή ηθική
έχουν. Τα προϊόντα δεν είναι αλλοιωμένα και οι τιμές δεν είναι
φουσκωμένες», είπε ο πελάτης Φαχρεττίν Φεττάχογλου.
Εκτός από επιχορηγήσεις σε φοιτητές, δήλωσε ο Mάτζογλου, μέρος των
εσόδων χρησιμοποιείται ως στήριξη προς τους αγρότες για να αγοράσουν
καύσιμα και σπόρους και ως προνοιακό επίδομα προς τους πιο φτωχούς.
Η φήμη των προϊόντων του Οβατζίκ άρχισε να περνά τα σύνορα. Στα τέλη
Οκτωβρίου, ο Mάτζογλου ανακοίνωσε τις πρώτες «δοκιμαστικές αποστολές»
περίπου επτά τόνων φασολιών και μελιού στη Βρετανία και τις Ηνωμένες
Πολιτείες. «Οι εξαγωγές μας θα αυξηθούν. Υπάρχει ζήτηση από πολλές
ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία», είπε.
Ο Mάτζογλου διαμορφώνει μια μοναδική φυσιογνωμία στην τουρκική
πολιτική. Δεν έχει επίσημο αυτοκίνητο, λαμβάνει μισθό χαμηλότερο από
εκείνο των εργαζομένων του και συμμετέχει προσωπικά στη συγκομιδή.
Ο δήμαρχος, ο οποίος κέρδισε τις εκλογές του 2014 στο Οβατζίκ με το
36,1% των ψήφων, έχει θέσει έναν πιο φιλόδοξο στόχο για τις
επικείμενες δημοτικές εκλογές. Στις 11 Νοεμβρίου δήλωσε ότι θα κατέβει
υποψήφιος για το δήμο του Τούντζελι, της πρωτεύουσας της επαρχίας,
στις εκλογές που προγραμματίζονται για τον Μάρτιο.
Η επιτυχία του συνεταιρισμού του Οβατζίκ έρχεται σε συνθήκες
κατακόρυφης ανόδου του πληθωρισμού στην Τουρκία, με κατακόρυφη άνοδο
στις τιμές των τροφίμων λόγω σημαντικών προβλημάτων στον αγροτικό
τομέα της χώρας. Καθώς οι τιμές ορισμένων βασικών ειδών διατροφής
αυξήθηκαν κατά 100% και πλέον μέσα σε ένα χρόνο, η Άγκυρα κατηγορεί
τους μεσάζοντες και διερευνά επιλογές για μια άμεση διεπαφή μεταξύ
αγροτών και αγοράς. Το μοντέλο του Οβατζίκ προσφέρει μια πηγή
έμπνευσης.
Πηγή:
nomadicuniversality.com
